Katma değer vergisinde (KDV) yönetimin ve idarenin sürekli değişmesinin nedenlerini anlamak için, önce hükümetleri bu değişikliklere yönelten unsurları anlamak gerekir. Vergi dairelerinin öncelikli sorumluluğu hükümete yasalar gereğince ödenecek geliri tahsil etmektir. Borç tutarı ile tahsil edilen tutar arasındaki farka vergi açığı denir. Bu tip farklar, önemli programları finanse etmek isteyen ülkelerin gelirlerinde ciddi riskler yaratabilir. Örneğin, Avrupa Birliği Ekonomi Komisyonu’na göre, 2018’de AB’de tahmini vergi açığı 140 milyar sterlindi, yani toplam gelirin %11’iydi. 

Dünya genelinde bütün hükümetler yasal hakları olan gelirleri daha iyi takip ve tahsil etmek için dijitalleşmeyi ve diğer yeni teknolojileri benimsemeyi tercih ediyorlar. Eğer risk konusunu kavrayabilirsek, böyle bir tercihin nedenlerini de daha kolay anlayabiliriz. Biz de bunun için Sovos olarak yeni KDV ortamının daha net bir resmini oluşturmayı hedefledik ve bu bağlamda IDC ile birlikte çalışarak yeni bir rapor oluşturduk: Taming the Value-Added Tax Beast with Technology. Ücretsiz kopyanızı buradan indirebilirsiniz. 

Vergi daireleri açısından faydaları 

Vergi yolculuğuna atılan hükümetlerin motivasyonunu anladığımıza göre, teknolojinin bu alandaki bazı avantajlarına daha yakından bakabiliriz. Dünya genelinde bütün vergi daireleri aşağıda belirtilen konularda dijitalleşmeyi kullanarak iyileşme sağlayabilir: 

• Şüpheli tedarik zinciri faaliyetleriyle ve KDV dolandırıcılığıyla mücadele etmek  
• Gerekli reformlar/değişiklikler üzerinde daha fazla kontrol sağlamak 
• Daha fazla verimlilik ve otomasyon sağlamak 
• Uyumluluğun getireceği yükü ve dijital ayak izlerini azaltmak 
• Sınır ötesi işlemler için ülkeler arasında etkin veri paylaşımı oluşturmak 

• Ek gelir sağlamak 

Bu iyileştirmeler sayesinde hükümetler; süreçlerdeki kör noktaları daha hızlı ve kolay bir şekilde tespit edebilir, vergilerin doğru şekilde ödenip ödenmediğini belirlemek için verileri gözden geçirebilir ve gerektiğinde yaptırım tedbirlerini uygulayabilir.  

Neden bu kadar karmaşık? 

Bu bilgilerden sonra KDV sisteminde, hükümetleri değişikliğe yönelten nedenleri ve bu tip değişikliklerden edinebilecekleri faydaları net bir şekilde anlayabiliriz. Peki tüm bu teknolojik iyileştirmelere rağmen KDV basitleşmek yerine neden daha da karmaşıklaşıyor? Yeni sistemler, yasalar ve yetkiler geliştikçe KDV’nin daha karmaşık hale gelmesinin birkaç nedeni bulunuyor. 

KDV’nin çok yaygın olması ve hükümetlerin konuya yaklaşımlarının birbirinden farklı olması bu karmaşıklığın temel nedenidir. Diğer nedenler ise şunlardır: 

• KDV iadelerinin ülkeden ülkeye büyük farklılıklar göstermesi 
• Ülkelerin farklı dilleri arasında çeviri sorunlarının olması 
• Farklı sektörlerin farklı gereksinimlere ihtiyaç duyması 
• KDV’ye tabi işlem/hizmet listesinin hızla büyümesi 

 Tüm ülkeler ve vergi daireleri hem gelirlerini artırmaya hem de vergi açıklarını kapatmaya çalışır. Fakat bu iki sürecin birbirinden farklı olduğu unutulmamalıdır. Her ülkenin kendi öncelikleri vardır. Endüstrileri bulundukları coğrafi bölgeye göre büyük farklılıklar gösterebilir. Dahası, sahip oldukları ekonomik duruşları, gelir akışlarını hızlı ve agresif bir şekilde takip edebilmek konusunda tercihlerine yön verebilir.  

Mesele KDV ise, hiçbir zaman varsayımlara göre hareket etmemeli ve kesinlikle risk alınmamalıdır. Sürekli değişen düzenlemelere uyum sağlayabilmek ve denetim veya ceza gibi konularda riskten kaçınmak için en iyi çözüm, bu konuda güncel yerel bilgileri en iyi şekilde aktaracak ve izlenmesi gereken süreçlerde destek verebilecek bir uzmanla birlikte çalışmaktır. 

Bu serideki ikinci blogumuz olan KDV’de Üç Odak Alan’ı okumayı ve Taming the Value-Added Tax Beast with Technology başlıklı İngilizce raporumuzun ücretsiz kopyasını indirmeyi unutmayın. 

Zekât ve Vergi Genel Müdürlüğü’nün (GAZT) daha önce yayınladığı ‘E-Fatura Mevzuatı Hükümlerinin Uygulanmasına İlişkin Kontroller, Gereksinimler, Teknik Şartnameler ve Usüller’e dair mevzuat taslağı, yaklaşan e-fatura zorunluluğunun teknik ve prosedürsel gerekliliklerini ve kontrollerini tanımlamayı amaçlıyordu. Mevzuat taslağı kısa süre önce son halini aldı ve yayınlandı.

Bu arada, Zekât ve Vergi Genel Müdürlüğü (GAZT) ile Gümrük Genel Müdürlüğü’nün birleşmesi sonucunda vergi otoritesinin adı da Zekât, Vergi ve Gümrük Müdürlüğü (ZATCA) olarak değiştirildi.

Son halini alan mevzuatta, ikinci aşamanın yürürlüğe girme tarihinin 1 Haziran 2022’den 1 Ocak 2023’e ertelenmesine ilişkin değişiklik yer alıyor; ikinci aşama için B2C (basitleştirilmiş) faturaların vergi dairesi platformuna raporlanmasının ne kadar süre içinde gerçekleştirileceği belirtiliyor.

Nihai mevzuata göre e-fatura sistemi iki ana aşamadan oluşuyor.

Suudi Arabistan E-Fatura Sistemi: Birinci Aşama

İlk aşama, 4 Aralık 2021’de yürürlüğe giriyor ve tüm yerleşik vergi mükelleflerinin e-fatura ve elektronik irsaliyeleri (alacak ve borç) oluşturmasını, değişiklik yapmasını ve saklamasını gerektiriyor.

Nihai mevzuatta, e-faturaların ve bunlara ilişkin irsaliyelerin yapılandırılmış bir elektronik formatta oluşturulması gerektiği belirtiliyor. Bu nedenle PDF veya Word formatındaki veriler, e-fatura olarak kabul edilmiyor. İlk aşamada, belirli bir elektronik format kullanım zorunluluğu bulunmuyor ancak bu tür fatura ve irsaliyelerde gerekli tüm bilgilerin yer alması gerekiyor. Ayrıca ilk aşamada, B2C faturalarında bir QR kodunun yer alması zorunluluğu da bulunuyor.

İlk aşama için e-fatura çözümleri konusunda yasaklanan bir dizi işlev var:

• Kontrolsüz erişim
• Faturalar ve günlükler (logs) üzerinde onaysız değişiklik yapılması
• Birbirini takip eden çoklu faturalar

Suudi Arabistan E-Fatura Sistemi: İkinci Aşama 

İkinci aşama, vergi mükelleflerinin e-fatura ve elektronik irsaliyeleri ZATCA’ya iletmelerine ilişkin ek gereklilikler getiriyor.

Nihai mevzuatta, ikinci aşamanın 1 Ocak 2023’te başlayacağı ve aşamalı şekilde yürürlüğe gireceği belirtiliyor. B2C faturalarının düzenlenmesinden sonraki 24 saat içinde vergi dairesi platformuna bildirilmesi zorunluluğuyla birlikte B2B faturalar için bir denetim (clearance) sistemi belirlendi.

İkinci aşama gerekliliklerinin bir sonucu olarak, Suudi Arabistan e-fatura sistemi 1 Ocak 2023’ten itibaren bir Sürekli İşlem Denetimli (CTC) e-fatura sistemi olarak sınıflandırılacak. Tüm e-faturaların UBL tabanlı XML formatında düzenlenmesi gerekiyor. Vergi faturaları XML veya PDF/A-3 (gömülü XML ile) formatında dağıtılabiliyor. Basitleştirilmiş faturaların ise (örn. B2C) basılı formatta dağıtılması zorunlu.

İkinci aşamada, regülasyonla uyumlu bir e-fatura çözümünün aşağıdaki özelliklere sahip olması gerekiyor:

• Fatura sıra numarasına ek olarak Evrensel Benzersiz Tanımlayıcının (UUID) oluşturulması,
• Düzenlenen her fatura ve elektronik irsaliyeyi birbirini takip eden şekilde numaralandıran, tahrif edilmeye dayanıklı bir fatura sayacı,
• Vergi mükelleflerinin e-faturaları ve elektronik irsaliyeleri kaydetmelerine ve bunları dahili ve harici olarak arşivlemelerine olanak tanıyan bazı işlevler içermesi,
• Her e-fatura veya elektronik irsaliye için kriptografik bir damga oluşturulması,
• Her e-fatura veya elektronik irsaliye için hash kodu (hesaba dayalı adresleme) oluşturulması,
• QR kodunun oluşturulması.

İkinci aşama ayrıca, ilk aşamada belirtilen gereksinimlere ek olarak e-fatura çözümleri için aşağıdaki işlevlerin kullanımına dair ek yasaklar getiriyor:

• Tarih değişikliği
• Damgalama anahtarının dışa aktarılması

Suudi Arabistan’ın e-fatura sistemi ile ilgili sonraki adımlar neler?

Nihai mevzuatın yayınlanmasının ardından ZATCA, sektördeki ilgili paydaşları bilgilendirmek amacıyla çalıştaylar düzenliyor.

Bu noktada bazı ayrıntılar hala belirsizliğini koruyor; ancak, Suudi yetkililer, anlaşılır ve net belgeler sunma ve yayınlanan belgelerle ilgili her aşamada geri bildirim fırsatı sağlamanın yanı sıra, e-fatura sisteminin uygulanmasına ilişkin uzun vadeli hedeflerini iletme konusunda da oldukça başarılı oldular. İhtiyaç duyulan rehberliğin yakın gelecekte sunulması bekleniyor.

Türkiye Gelir İdaresi Başkanlığı (GİB) e-fatura ve e-arşiv faturalarının iptal ve itiraz bildirim işlemlerine ilişkin yeni kılavuzlar yayımladı. “e-Fatura Uygulaması İptal, İhtar/İtiraz Bildirim Kılavuzu” ve “e-Arşiv Uygulamaları (e-Arşiv Fatura, e-SMM) İptal, İhtar/İtiraz Bildirim Kılavuzu” olmak üzere iki kılavuzda güncelleme yapıldı.

Güncellenen kılavuzlar, e-fatura ve e-arşiv faturalarına yapılacak itirazlar ve bunların GİB’e bildirimlerine ilişkin yeni prosedürler konusunda vergi mükelleflerini bilgilendirmeyi amaçlıyor. Değişen itiraz prosedürü ile birlikte e-arşiv uygulamasının şemasında da değişikliğe gidildi. Henüz bir değişiklik yapılmamış olsa da yakın gelecekte e-fatura uygulamasının şemasında da değişikliğe gidilmesi söz konusu olabilir. Güncellenen kılavuzlarda düzenlenen e-fatura ve e-arşiv faturalarına yapılacak itirazlar için GİB portalının kullanılabileceği belirtildi.

Güncellenen kılavuzlar neden önemli?

Temmuz 2021’den itibaren elektronik ortamda düzenlenen belgeler, BA (Mal ve Hizmet Alımlarına İlişkin Bildirim Formu) ve BS (Mal ve Hizmet Satışlarına İlişkin Bildirim Formu) formlarda belirtilmeyecek. BA ve BS formları, toplam fatura tutarının 5.000 TL ve üzeri olduğu durumlarda düzenlenen veya alınan faturaların periyodik olarak raporlanması amacıyla oluşturulur. Tüm limited ve anonim şirketler, bildirimde bulunmaları gereken faturalar olmasa bile bu formları oluşturup GİB’e göndermekle yükümlüdür.

Kısa süre önce GİB, elektronik olarak düzenlenen belgelerin BA ve BS formlarında gösterilmeyeceğini ve bunun yerine denetim (e-fatura) ve raporlama (e-arşiv) sürecinde doğrudan GİB’e raporlanacağını belirten yeni bir kanun hükmü yayımladı. Elektronik olarak düzenlenen faturalara ait verilerin gerçek zamanlı olarak GİB’e gönderildiği göz önüne alındığında, mükellefler BA ve BS formları aracılığıyla elektronik düzenlenen faturaların bildirimini yapmaktan kurtarılarak ilgili verilerin yalnızca bir kez toplu şekilde alınacağı daha verimli bir sistem oluşturuluyor.

Mevcut durumda e-belgeler yukarıda belirtilen formlarda belirtilmeyecek. Ancak, GİB’in her bir mükellefe ait doğru fatura bilgilerine sahip olabilmesi için mükelleflerin, nihai faturaların hangileri olduğunu bildirmesi ve gönderilen veriler değerlendirilirken itiraz veya iptal edilen belgelerin dikkate alınmaması gerekiyor.

İptal süreci halihazırda GİB’in temel e-fatura ve e-arşiv portalı üzerinden gerçekleştiriliyor olsa da, dışarıdan yapılan itiraz talepleri (noter, taahhütlü mektup veya kayıtlı e-posta sistemi aracılığıyla) düşünüldüğünde GİB, tüm itirazları görebilme imkanına sahip değildir. Dolayısıyla bu durum, GİB’in (itiraz nedeniyle) iptal edilen bir belgeyi düzenlenmiş olarak kabul etmesi ve vergi mükelleflerinin kayıtları ile GİB’in vergi tahsilatı için kabul ettiği veriler arasında tutarsızlıklara yol açması riskine neden olabilmekteydi.

Bu nedenle artık mükellefler, kayıtları ile BA ve BS formları arasında herhangi bir tutarsızlık olmaması için itiraz taleplerini GİB’e bildirmekle yükümlüler. Uygulamanın nihai amacı, gelecekte BA ve BS formlarının GİB tarafından tamamen otomatik şekilde doldurulmasıdır.

Yeni süreç nasıl işliyor?

Türk Ticaret Kanunu’na göre itiraz veya iptal taleplerinin sekiz gün içinde yapılması gerekiyor. Alıcı ve satıcılar, GİB sistemi dışında yapılması gereken (noter, taahhütlü mektup veya kayıtlı e-posta sistemi aracılığıyla) ve GİB sistemine kaydedilmesi gereken itiraz talebinde bulunabilirler.

E-arşiv uygulaması için ise satıcıların itiraz talebini GİB’e bildirebilecekleri iki yol bulunuyor. Bunun için isterlerse (otomatik olarak) e-arşiv uygulamasını kullanabilir, isterlerse de itiraz taleplerini GİB’in portal sistemine girebilirler. Alıcılar, GİB portalından bu talepleri görebilir ve zorunlu olmamakla birlikte, isterlerse yanıt verebilirler. e-Serbest Meslek Makbuzlarına (e-SMM) iliskin itiraz bildirimleri de e-arşiv uygulaması üzerinden yapıldığı için aynı itiraz kuralları bunlar için de geçerlidir.

E-fatura uygulamasında herhangi bir değişiklik olmadığı için satıcıların veya alıcıların e-fatura uygulamalarını kullanarak GİB’e bildirimde bulunmaları mümkün değil. Mevcut durumda e-fatura itirazlarını yalnızca GİB portal sistemi üzerinden GİB’e bildirebiliyor. Mükellefler de itiraz taleplerine sadece portal sistemi üzerinden cevap verebiliyor.

Sırada ne var?

Her ne kadar GİB, iptal ve itiraz taleplerinin dijitalleştirilmesine yönelik bir adım atmış olsa da, bu işlemlerin otomatik olarak gerçekleştirilmesinin bir yolu yok. Dijitalleştirilen itiraz sürecinin ülkede hayata geçirilmesinden önce, yetkililerin süreci otomatikleştirmeye ve geçerli mevzuatı yürürlüğe koymaya veya değiştirmeye yönelik daha sofistike bir yaklaşım benimsemesi gerekiyor.

Sürekli İşlem Denetimleri

Yerel Uzmanlık Üzerine Kurulmuş Global Compliance Çözümü ile CTC Yükümlüklerinizi Yönetin

CTC Uyumluluk Yönetiminizi Otomatikleştirin

Tüm iş süreçlerinde uyumluluğu desteklemek için sürekli yasal izleme ile vergi teknolojisini standartlaştırın.

Vergi idareleri faturalama sürecinde giderek büyük bir rol üstleniyor veya işlemler yapıldıktan sonra saat veya günler içinde ayrıntılı kayıtlar talep ediyor. Sovos, bu küresel sürekli işlem denetimleri (CTC) trendine uyum sağlayabilemeniz için uygun maliyetli, güvenli ve küresel bir çözümle sizi destekler.

Yasalar ve iş dünyasındaki değişiklikler ne olursa olsun, tek sağlayıcıya esnek bir şekilde bağlanarak tüm yargı alanları ve kurumsal sistemlerde ölçeklenebilir ve tutarlı bir küresel uyumluluk stratejisi benimseyin. Sovos’un KDV Uyumluluğu Çözüm Paketi, hem CTC raporlamasını hem de CTC e-faturalamayı tamamen ölçeklenebilir bir çözüm paketinin ayrılmaz bileşenleri olarak kapsar ve Sovos Periyodik Raporlama, SAF-T ve Sovos eArchive çözümlerini de içerir.

Dijital finansal merkezinize sürekli işlem denetimi uyumluluğunu yerleştirin.

e-Fatura

Gerçek zamanlı denetleme ve denetim sonrası modelleri de dahil olmak üzere e-fatura uyumluluğu için beş kıtada sunulan, dünyanın ilk eksiksiz çözümü.

Daha fazla bilgi

e-Makbuz

Doğrudan tüketicilere satış yapan işletmelerin yüksek hacimli ve gerçek zamanlı e-fatura zorunluluklarına hazır olmaları için global bir çözüm

Daha fazla bilgi

e-Arşiv

60'tan fazla ülke için uyumluluk haritaları, koruma setleri, zaman damgaları, imzalama ve doğrulama hizmetleri dahil olmak üzere evrensel ve uyumlu e-fatura arşivleme.

Daha fazla bilgi

Mevcut ve gelecekteki uyumluluk yükümlülüklerinin bir adım önünde olun.

Gelişmekte olan yasal çerçeveleri ve gelişen spesifikasyon çeşitlerini izlemek için 60'tan fazla ülkeyi takip edin.

Tek, küresel bir tedarikçi ilişkisiyle uyumluluk yönetimini basitleştirin.

Faturaların akmaya devam etmesini sağlayarak işletmenizin ve tedarik zincirlerinin sorunsuz çalışmasını sağlayın.

Plansız BT katılımı ve uyumluluk güncellemelerine yatırıma olan ihtiyacı en aza indirin.

Zamandan tasarruf edin, yoğun çaba gerektiren manuel güncellemelerle uğraşmayın ve daha doğru sonuçlar alın.

Farklı ülkeler için sürekli değişen formatlar ve süreçler yüzünden endişelenmeyin.

Toplam uyumluluk maliyetinizi azaltın.

“Dahili personelimiz sürekli ülke değişikliklerini araştırmak ve uygulamak yerine stratejik iş faaliyetlerine odaklanabilir. Sovos, SAP ERP yapılandırmasının yanı sıra ağ yükseltmeleri de sağladığından, birçok ülkede bir satıcıyla çalışma olanağını elde ederek Brezilya’da geçerli olan Nota Fiscal ve Meksika’da yürürlükte olan CFDI mevzuatlarında yapılan değişikliklere güvenli bir şekilde uyum sağladık."

Randy Isdahl
SAP Süreç Mimarisi Yöneticisi, Brown-Forman

SAP kullanıcıları için Sovos CTC çözümlerinin avantajları

ERP özel kodlarını değişiklikten koruyun.

Müşterilerin mevcut ve gelecekteki CTC'lerle başa çıkabilmesini sağlayın.

Müşteri ERP ve devlet sistemleri arasında işlem verilerinin eşlenmesini otomatikleştirerek ERP'yi tek doğru veri kaynağı olarak kullanın.

Bildirim/onay/reddetme kodlarını orijinal faturalarla ve gönderilen neredeyse gerçek zamanlı raporlarla eşleştirin.

İşletmenizin CTC yükümlülükleriyle uyumlu olmasını sağlayın.

Sovos, mevzuat gerekliliklerini tüm sınırlar boyunca yönetmek için ihtiyaç duyduğunuz küresel uzmanlığı sağlar.

İletişime geçin

Rusya, belirli malların izlenebilirliği için 1 Temmuz 2021’de yürürlüğe girecek yeni bir sistem tanıtıyor. 371-FZ no’lu Federal Kanun, izlenebilirlik sistemine yönelik yeni prosedürü hayata geçirmek için Rus Vergi Kanununda değişiklik yapacak. Bu prosedürle birlikte, izlenebilir malların ticaretini yapan vergi mükellefleri zorunlu olarak e-fatura düzenleyecek.

Yürürlüğe girdiğinden beri Rusya’da B2B e-fatura düzenlemek için gönüllük esastı. Ancak, yaz itibariyle izlenebilirlik sistemine tabi malların ticaretini yapan mükellefler için bu durum değişiyor. E-fatura düzenlemek ve e-faturanın kabulü zorunlu olacak.

İzlenebilirlik sistemi nedir?

İzlenebilirlik sisteminin amacı, Rusya’ya ve Avrasya Ekonomik Birliği’ne (AEB) ithal edilen belirli malların hareket takibini sağlamaktır. İzlenebilirlik sisteminde, her malın sevkiyatı için ithalat sırasında bir kayıt numarası atanıyor ve bu numara her türlü işlemde kontrol ediliyor. Yeni izlenebilirlik sistemi kapsamındaki işletmeler, faturalarında ve birincil muhasebe belgelerinde kayıt numarası belirtmek zorunda olacak. İşletmeler, izlenebilir mallar için yapılan işlemler hakkında da KDV iadeleri ve ilgili işlem raporları ile bilgi vermek zorundalar.

İzlenebilirlik zorunlulukları kapsamında, izlenebilir malların dolaşımında yer alan tüzel kişiler ve bireysel işletmeler de bulunuyor. 1 Temmuz 2021’den itibaren, bu mallar için elektronik fatura düzenlenmesi gerekiyor. İzlenebilirliğe tabi malların alıcıları, elektronik fatura kabul etmek zorunda. İhracat/yeniden ihracat ve B2C satışlarında, izlenebilir malların satışı için e-fatura zorunluluğu bulunmuyor.

Ne tür mallar izlenebilirlik zorunluluklarına tabidir?

Güncel liste aşağıdakileri içeriyor:

• Soğutma ve dondurma ekipmanları (buz dolapları, dondurucular),
• Endüstriyel tip kamyonlar (forkliftler, buldozerler, greyderler, planlayıcılar, elektrikli maden kürekleri, kazı makineleri, kürekli yükleyiciler, sıkıştırma makineleri ve yol silindirleri),
• Çamaşır ve kurutma makineleri (ev ve çamaşırhaneler için),
• Monitörler ve projektörler (televizyon ekipmanı satın alımı hariç),
• Entegre elektronik devreler ve elemanlar,
• Bebek arabaları ve çocuk güvenlik koltukları. </li

Rusya’da elektronik belge regülasyonunda sırada ne var?

Rusya’nın 2024’ün sonuna kadar faturaların %95’inin ve irsaliyelerin %70’inin elektronik olarak düzenlenmesini hedeflediği düşünülürse, dijitalleşmeye yönelik daha fazla adım atılacağını söylemek mümkün. Rus vergi dairesinin ilerleme kaydettiği bir diğer alan ise muhasebe kayıtlarının elektronik ortamda tutulması. Bu sebeple, önümüzdeki birkaç yıl içerisinde Rus mevzuatında yapılacak değişiklikler sürpriz olmayacak.

İtalya zorunlu e-fatura sistemini tanıttığında, sınır ötesi faturalar reform kapsamında bulunmuyordu. İtalya zorunluluğu uygulamaya koymak için, Avrupa Konseyi KDV Direktifi’nden bir derogasyon talebinde bulundu. Bu talebin sonucunda, İtalya’nın İtalyan vergi mükellefleri arasında yapılan yurt içi işlemler için zorunlu bir gümrük sistemini yürürlüğe koymasına izin verildi.

İtalyan yasalarına göre işlem gören tüm yurt içi ve sınır ötesi faturaların en başından beri Agenzia delle Entrate’in planlarına dahil edildiğini söylemek mümkün. Öyleyse, geniş kapsamlı sürekli işlem denetimlerini (CTC) uygulamaya geçirme fikrinden hiç vazgeçilmemiş gibi görünüyor.

SDI platformunun (Sistema di Interscambio) henüz açıklığa kavuşturmadığı İtalya’ya gelen ve İtalya’dan giden sınır ötesi faturalar konusuna, Esterometro raporunda ayrı olarak yer verildi. Esterometro, SDI’ın gözlerinden uzakta düzenlenen ve iletilen sınır ötesi gelen ve giden faturaları kapsıyor.

Esterometro için gereken veriler, FatturaPA faturasını düzenlemek için gereken verilerle benzerlik gösterse de, önemli farklılıklar mevcut. FatturaPA’da daha fazla belge türü bulunuyor. Ayrıca, mal ve hizmetlerin tanımı için daha fazla ayrıntıya ihtiyaç var.

İtalya vergi dairesinin zorunlu gerçek zamanlı denetim (clearance) platformunu yürürlüğe koyarken hedeflediği tam da bu derece ayrıntı düzeyiydi. Ayrıca, geniş kapsamlı CTC planları hâlâ gündemde: 2022’de, sınır ötesinden talep edilen ayrıntıların vergi dairesine sağlanıp FatturaPA’daki sınır ötesi fatura verilerinin SDI’ye iletilmesi Esterometro’nun yerini alacak.

İtalya, bu kararla Avrupa Konseyi’nin verdiği kısmi derogasyonun etkilerinin üstesinden gelmiş oluyor. Bilindiği üzere raporlama, Avrupa Konseyi’nin müdahalesi olmadan çeşitli AB ülkelerinin CTC’leri sessizce uygulamaya koyduğu bir alan oldu.

İtalya artık, Macaristan ve İspanya gibi diğer Üye Ülkelerle aynı stratejiyi uyguluyor. Bu ülkeler, AB kurumlarından (karşılaşsa bile) pek az itirazla karşılaşan, raporlama yükümlülükleri ile CTC’leri yürürlüğe koyan ülkeler. Bu ülkeler, sadece faturada bulunan verilerin raporlanmasını zorunlu tutarak bahsi geçen işlemler için ayrıntılı verilerden yararlanıyor. Gerçek zamanlı e-faturayı zorunlu kılmıyor.

Yeni yükümlülük, verilerin iletilmesini SDI platformu üzerinden sağlamak için bir gereklilik olarak tanımlanıyor. Bu durum, Esterometro ile gönderilecek olan verilerin bile artık FatturaPA formatında gönderileceği anlamına geliyor. Özel FatturaPA, temelde bir e-fatura değil.

Yani, sınır ötesi mal tedariğinde e-fatura hâlâ alıcının onayına tabi. İşlemi gerçekleştiren taraflar, faturaların formatı konusunda (FatturaPA ya da diğer) anlaşma sağlayabilir. Sonuç olarak, FatturaPA’dan başka yollar ile gönderilen hukuken geçerli bir fatura, FatturaPA sayesinde fatura veri raporu ile bir arada bulunacak.

İtalya vergi dairesi, şimdilik FatturaPA için ek teknik özellik duyurmadı. Bu durum, FatturaPA’nın geçtiğimiz Ekim ayından beri kullanıma hazır olduğunun güçlü bir göstergesi. FatturaPA 1.2.1 sürümüyle birlikte, entegrasyon belgeleri (sınır ötesi faturaların alınması üzerine düzenlenen bir belge sınıfı) için çeşitli sınıflandırmaların yapıldığı ayrıntılı yeni belge türleri Ekim 2020’de tanıtıldı. Bu sürümde, vergiden muaf veya karşı ödemeli sisteme tabi olanların ayrıntılı sınıflandırılması da yer alıyor.

FatturaPA’nın Esterometro’nun yerini alması ile SDI merkezi bir platform hâline geliyor. Artık sınır ötesi işlemler de dahil, FatturaPA ülkede ulaşılabilecek tüm ayrıntılı veriyi İtalya vergi dairesine sağlıyor. Yeni zorunlulukla elde edilen veriler, bu mali yıl boyunca vergi dairesinin gözlerden uzakta düzenlediği kullanıma hazır KDV iadelerinin işine yarayabilir. Bir sonraki mali yılın başında da, bu veriler vergi mükelleflerinin kullanımına muhtemelen hazır olacak.

Eylül 2020’de İtalya, elektronik belgelerin oluşturulması ve korunmasına ilişkin mevzuatta büyük değişiklikler yaptı. Bu yeni gerekliliklerin 7 Haziran 2021’de yürürlüğe girmesi bekleniyordu ancak Dijital İtalya Ajansı (AGID) yeni mevzuatın yürürlüğe giriş tarihinin 1 Ocak 2022’ye ertelenmesine karar verdi.

Bu yeni “Elektronik belgelerin oluşturulması, yönetilmesi ve korunmasına ilişkin yönergeler” (“Yönergeler”), elektronik belgeleri farklı açılardan düzenliyor. İşletmeler, Yönergeleri izleyerek elektronik belgelerinin mahkemede sağlam bir kanıt niteliği taşıyacağı varsayımından yararlanıyor.

Yönergelerin ertelenmesi, özellikle meta verileri e-belgelerle ilişkilendirme yükümlülüğü konusunda endişelerini dile getiren yerel kuruluşların iddiaları sonucunda AGID tarafından alınmış bir karar. Yönergelerde, sistemlerin kendi aralarında karşılıklı çalışabilir olmasını sağlayacak şekilde, e-belgelerle birlikte saklanması gereken meta veri alanları ayrıntılı olarak listeleniyor.

Meta veri gereklilikleri değiştirildi

AGID, yeni e-belge mevzuatının yürürlüğe giriş tarihini ertelemenin yanında, yeni meta veri bölümleri ekleyip, bazı alanların açıklamasını değiştirerek meta veri gerekliliklerinde de değişikliğe gitti. Bununla birlikte AGID, özellikle standartlara yönelik referansları düzeltti ve bazı yükümlülükleri açıklığa kavuşturmak adına ifadeleri yeniden yorumladı.

Güncellenen Yönergeler’e ve bunlara ilişkin Ekler’e AGID’in internet sitesinden ulaşılabilir.

E belgeler hakkında daha fazla bilgi için bu bloga bakın.

Vergi Usul Kanunu kapsamında 509 sayılı Genel Tebliğ’de yapılan değişikliğe göre sağlık hizmeti sunucuları ile medikal malzeme ve ilaç ya da etken madde temin eden tüm mükelleflerin 1 Temmuz 2021 tarihi itibarıyla e-Fatura uygulamasına geçeceği açıklandı.

Sağlık sektöründe e-fatura ve e-arşiv fatura uygulamalarına geçiş zorunluluğunun kapsamı

Resmî gazetede yayımlanan ve yürürlüğe girecek olan uygulama Sosyal Güvenlik Kurumu ile sözleşme imzalayan sağlık hizmeti sunucularını, medikal malzemelerin yanı sıra ilaç, etken madde temin eden tüm mükellefleri kapsayacak.

Bu kapsamda;

• Hastaneler, tıp merkezleri, dal merkezleri, diyaliz merkezleri
• Sağlık Bakanlığı’ndan ruhsatlı diğer özelleşmiş tedavi merkezleri
• Tedavi merkezleri, tanı, tetkik ve görüntüleme merkezleri
• Laboratuvarlar, eczaneler, tıbbi cihaz ve malzeme tedarikçileri
• Optisyenlik müesseseleri, işitme merkezi, kaplıcalar
• Beşerî tıbbi ürün sunan veya üreten özel hukuk tüzel kişileri ve bunların tüzel kişiliği olmayan şubeleri, ecza depoları vb. kuruluşlar dahil olacak.

Sağlık sektöründe e-fatura ve e-arşiv fatura uygulamalarına geçiş süreci

Bu kapsamda kuruluşlar 1 Temmuz’dan itibaren e-fatura uygulamasına geçecek. Bu tarihten sonra Sosyal Güvenlik Kurumu ile sözleşme imzalayan kuruluşların ise SGK’ya fatura düzenlemeye başlamadan önce e-fatura uygulamasına geçmeleri gerekecek.

1 Ocak 2020’den sonra e-Fatura uygulamasına dahil olanlar ise e-Fatura uygulamasına geçilen tarihte e-arşiv faturaya geçmek zorunda olduğundan, belirtilen kuruluşların 1 Temmuz´da e-arşiv faturaya da geçmesi gerekmektedir.

E-fatura ve e-arşiv fatura geçişinin sağlık sektörüne katkısı

Dijitalleşme süreci, Covid-19 salgını ile özellikle sağlık sektörlerinde artan fiziksel teması en aza indirgeyecek. Bunun yanı sıra kuruluşların fiziki belge hazırlama ve depolama yükünü de azaltacak.

Diğer yandan SGK’ya fatura kesen kurumlar için de elektronik fatura ve e-arşiv fatura uygulamaları ile faturaya dair tüm süreçlerin elektronik ortama taşınması sayesinde ödeme, tahsilat gibi işlemler daha hızlı ve verimli hale gelecek.

Elektronik faturalama sürecini GİB Portal üzerinden veya özel entegratör aracılığıyla yürüten kurumlar, belgelere kolay erişim, verimlilik ve süreklilik gibi faydalara erişebilecek.

Eylül 2020’de, Dijital İtalya Ajansı (AGID), 7 Haziran 2021’den itibaren yürürlüğe girecek olan elektronik belgelerin oluşturulması ve muhafazası konusundaki yeni gereklilikleri açıkladı.

İtalya’daki Elektronik Belgeler

AGID, İtalya’nın dijital gündeminden ve BT sistemlerinin kendi aralarında karşılıklı çalışabilir olmasını sağlamak için yasalara eşdeğer yönergeler ve teknik kurallar oluşturmaktan sorumludur. Yükümlülüklerinden biri, elektronik belgelerin oluşturulması, yönetimi, korunması ve saklanmasına ilişkin teknik kurallar belirlemek ve tesis etmektir.

İtalya’da e-belgeleri düzenleyen yasalar, Dijital Yönetim Kanunu, CAD’in (IT: Codice dell’amministrazione digitale) yayınlanmasıyla birlikte 2005’ten beri mevcuttur. CAD, kamu idaresi tarafından ve bazı durumlarda bireyler arasında teknolojinin kullanımına ilişkin temel kuralları ana hatlarıyla belirler. AGID’e, bir e-belgenin oluşturulmasından kalıcı olarak silinmesine kadar yaşam döngüsünün çeşitli yönlerini daha ileri seviyede düzenlemesi için normatif yetkiler veren CAD’dir.

Elektronik fatura ile e-belge arasındaki fark nedir?

E-belgelerin oluşturulması, yönetilmesi ve korunmasına yönelik AGID tarafından Eylül 2020’de sunulan yönergeler, çeşitli kuruluş ve devlet kurumu regülasyonlarını tek bir belgede topluyor. Yeni yasa, diğer yasal düzenlemelerdeki birçok hükmü yürürlükten kaldırıyor. İşletmeler, AGID yönergelerini izleyerek, elektronik belgelerinin yasal işlemlerde sağlam bir kanıt niteliği taşıdığı varsayımından yararlanıyor.

Mahkemede hangi belgelerin delil olarak kullanılacağının değerlendirilmesi, AGID yönergeleri uyarınca bir elektronik dosyanın bir e-belge olarak değerlendirilip değerlendirilmeyeceğinin belirlenmesine yardımcı oluyor. Kanıtlara dayalı bir durumu mümkün olan en iyi şekilde oluşturmak için e-belgenin oluşturulması, korunması ve depolanması İtalyan yönergelerine uygun olmalıdır. Kural olarak, bir mahkemede yasal bir işleme ait delil olarak sunulması gerekebilecek belgeler yönergelere uygun olmalıdır.

İtalya da, birçok yargı bölgesi gibi, faturaların saklanması konusunu düzenlemiş (örneğin, belgelerin bütünlüğünün ve doğrulunun saklama süresinin sonuna kadar korunması zorunlu kılınmıştır) ve vergiye ilişkin belgeler için özel saklama süreleri belirlemiştir.

Faturalarla ilgili ayrıntılı regülasyon, e-faturaların mahkemede delil olarak sunulan vergi dairesi denetimlerinin bir parçası olduğunu göstermektedir. AGID yönergelerine göre, e-faturalar mahkemede tam kanıt niteliği taşıması için e-belge olarak ele alınmalıdır.

E-belge gereklilikleri

Yönergeler, bir elektronik belgeyi birçok açıdan düzenler. E-fatura söz konusu olduğunda en önemli konu, e-faturaların oluşturulması ve korunmasıdır.

1. E-belgelerin oluşturulması

İtalyan yönergelerine göre, bir e-belge değiştirilemez bir duruma geldiğinde oluşturulmuş kabul edilmektedir.

E-belge oluşturma yöntemine bağlı olarak (yazılım yoluyla oluşturma, elektronik yollarla edinme, vb.), nitelikli bir elektronik imza,mühür uygulaması veya bir koruma sistemine koyulması gibi çeşitli teknik yöntemler, bir belgenin değiştirilemez bir biçimde kalmasını sağlayabilir. AGID tarafından belirlenen bir listeye göre, her belgenin bir dizi meta veri (“meta veri raporu”) ile ilişkilendirilmesi de gereklidir.

Meta veri raporu, AGID tarafından düzenlenen bir XML formatında oluşturulur. Rapordaki alanlar, yönergelerdeki bir ekte açıklanmıştır ve kullanılan belgenin içeriğine ve belge yönetim planına göre isteğe bağlı veya zorunlu olabilir. Bununla birlikte, meta veri raporu işleme ait e-fatura verilerini içermez, çünkü raporun amacı vergiyle ilgili bilgileri toplamak değil, sistemlerin kendi içinde birlikte çalışabilmesini sağlamaktır.

İtalya’da dijital vergi kontrolleriyle ilgili iki yetkili merci bulunur: AGID (İtalya’nın dijitalleştirilmesi için İtalyan ajansı) ve ADE (İtalyan vergi dairesi). Bunun bir sonucu olarak, ADE’nin elektronik faturaların düzenlenmesine ilişkin hükümleri bazen e-belgelerin oluşturulmasını yöneten AGID hükümleriyle tutarsız gibi görünebilir.

AGID’in açısından bir e-belge, bütünlüğü ve doğruluğu güvence altına alınarak oluşturulurken, ADE için bir e-fatura yalnızca SDI tarafından onaylandığı takdirde yasal olarak geçerlilik kazanır.

Elektronik imzanın bulunması ve üst veri raporu oluşturulması gibi AGID hükümlerine uyulması, bir e-faturanın, AGID veya ADE formalitelerine uygun olmaması nedeniyle yasal bir işlemde kullanımının reddedilmemesini sağlayacaktır.

2. E-belgelerin korunması

İtalyan e-belgelerinin geçerliliği, yalnızca doğru şekilde muhafaza edildikleri takdirde korunur. Diğer ülkelerde, dosyaları bir bellek sistemi ile her türlü donanımda tutmak yeterliyken, İtalya, e-belgelerin saklanmasını kapsamlı şekilde düzenler ve koruma olarak adlandırdıkları şeyi talep eder.

Koruma, bir belge saklanmadan önce uygulanan bir dizi prosedürden oluşur. Daha detaylı şekilde bakıldığında, e-belgeler İtalyan standardizasyon kurumu UNI tarafından oluşturulan belirli bir standarda uyumlu bir ‘arşivleme paketi’ ile eşleştirilmelidir. Belgeye daha sonra hesaba dayalı adresleme uygulanır, belge imzalanır ve saklanmadan önce zaman damgası koyulur.

İtalya’da e-belgelerin saklanmasına ilişkin süreç yeni değil; ancak AGID yönergelerinin atıfta bulunduğu standartlar 2020 yılında, e-faturalar gibi e-belgeleri saklayanların uygulamadaki yaşadıkları zorlukları yansıtacak şekilde gözden geçirilmiştir.

AGID yönergelerinin dışında, ADE, bir koruma sisteminde saklanan e-faturalar için ‘arama kriteri’nin uygulanmasını zorunlu kılar. Bu, bir denetçinin, işlemi gerçekleştiren tarafların adı, KDV numarası ve belge türü gibi yasayla tanımlanan parametreleri kullanarak e-faturaları bulabilmesi ve erişebilmesi gerektiği anlamına gelir.

Birçok saklama sisteminde arama kriterleri, veriler “meta veri” şeklinde bildirilerek oluşturulur (bir e-belgenin oluşturulması sırasında üretilen “meta veri raporu” ile karıştırılmamalıdır). Arama kriterlerini besleyen vergiyle ilgili meta veriler ve bir e-belge ile birlikte oluşturulan meta veri raporu, farklı devlet organları tarafından uygulanan farklı yükümlülükler şeklinde bir arada bulunur.

Vergi mükelleflerinin sistemlerine etkisi

İtalya’da e-fatura kullanan vergi mükellefleri, AGID yönergelerinden doğrudan etkilenmektedir. Bir e-belgenin tanımı söz konusu olduğunda ve oluşturulduğu düşünüldüğünde bir miktar takdir yetkisi olsa da, tam uyum ve kanıt niteliği ancak bir e-faturanın AGID ve ADE düzenlemelerine uygun olması halinde elde edilir.

Faturanın düzenlenmesi sırasında meta veri raporunun otomatik olarak oluşturulması, mevcut BT sistemlerinden bilgi alan vergi mükelleflerinin eşleme konusunda çalışmasını gerektirebilir. Meta veri raporu şu anda ADE’ye veya SDI denetim platformuna gönderilmiyor. Bununla birlikte, tam uyum için meta veri raporunun vergi mükellefinin koruma sisteminde e-fatura ile birlikte saklanması gerekiyor.

Çeviri (standartlar yalnızca İtalyanca olarak mevcuttur), yorumlama ve değişiklikleri uygulama için belgelerin korunması süreci ve yeni standartlara uyacak şekilde arşivleme çözümlerinin uyarlanması önemli düzeyde BT kaynağı gerektiriyor. Kullanımı yalnızca bir kişi ile sınırlandıran telif hakkı lisanslarıyla korunan standartları edinmenin de bir maliyeti var.

AGID tarafından yeni kuralların konsolide edilmesi ve sunulması, İtalyan yasalarına göre elektronik fatura oluşturan ve saklayan vergi mükelleflerinin, bazen vergi yasasıyla tutarsız olan gerekliliklere uymaları gerektiği anlamına geliyor. Sonuç olarak, işletmelerin mahkemede tam kanıt niteliği taşıyan belge sunmasının tek yolu, hem AGID hem de ADE kurallarına uymaktır.

E-KİTAP

E-Ticarete İlk Adım: E-Dönüşüm ve E-Belgeler

İnternet kullanımının yaygınlaşması ve dijitalleşmenin artması ile e-ticaret global kapsamda yükselişe geçti. Tüm dünyayı etkisi altına alan Kovid-19 salgını tüketicilerin e-ticarete olan ilgisini daha da artırdı. E-ticaretin büyüyen pazar payı, bu alanda iş fırsatları gören birçok yatırımcı ve girişimcinin e-ticarete yönelmesini sağladı.

E-ticaret ile ilgilenen firmalar için teknolojiyi iş süreçlerine uyarlamak kaçınılmaz. E-dönüşüm ile birlikte, e-ticaret alanında faaliyet gösteren işletmelerin, hızla uygulamaya geçirmeleri gereken dijital vergi uygulamaları bulunuyor.

E-ticaret ile Uğraşanlar için e-Belge Zorunluluğu

E-fatura ve e-arşiv fatura kullanımı zorunluluğunun yanı sıra ihtiyaca ve şirketlerin yıllık cirolarına göre e-irsaliye kullanımı da gerekebiliyor. E-fatura sistemine geçildiğinde, takip eden mali yılda e-defter kullanımı da zorunlu. Firmaların değişen ihtiyaçlarına göre; e-mutabakat, e-beyanname ve e-denetleme ürünleri de sunduğu avantajlar ve kolaylıklar sebebiyle tercih edilebilir.

E-Kitabı İndirin

E-dönüşümün e-ticaret ile uğraşanlara sağladığı faydalar

E-dönüşüm, şirketlerin ana faaliyet alanlarına odaklanması için zaman ve maliyet anlamında tasarruf imkânı sağlar. E-dönüşüm, firmaların operasyonel belge süreçlerini hızlandırmasının yanında, yasal zorunlulukları takip etme açısından da büyük kolaylıklar getirir. Çeşitli düzenlemeler neticesinde zorunlu hale gelen e-belgelere uyum sağlama sürecinde de hız ve kolaylık sağlar.

e-Dönüşüme ilk Adım: e-Ticarete Başlayanların Yapması Gerekenler

E-ticaret yapan ya da e-ticarete başlamayı planlayan gerçek ve tüzel kişilerin yerine getirmesi gereken bazı ön hazırlıklar bulunmaktadır. Bunlar:

• Yasal süreç
• E-ticaret yazılımı / Pazaryeri entegrasyonu
• Sanal pos süreçlerinin tamamlanması
• Kargo gönderilerinin planlanması
• Ürün temini
• Analizler sonucu stok yönetimi
• Müşteri hizmetleri / Destek
• İptal / İade süreçleri
• Vergi / Denetim

E-belge kullanımında nelere dikkat etmeli?

E-ticaret faaliyetine başlamak isteyenler için iki konu çok önemlidir:

1. Firmanın tüm işlemlerinin denetlenebilir olması,
2. Ürün satışı yapılırken ve müşterilere servis sunulurken hızlı ve anlaşılır bir sistem kurulması.

Sadece özel entegratör tarafında değil, kullanılan pazar yeri ya da diğer entegrasyon katmanlarında stok sisteminde hızlı ve anlaşılır bir işleyiş olması gerekir.

Bir diğer önemli husus ise yukarıdaki iki konu ile alakalı süreçleri sorunsuz gerçekleştirecek iş ortakları ile çalışmak… Özellikle de e-dönüşüm alanında tercih edilecek özel entegratörün, firmaların iş hedeflerine ulaşmalarında sağladığı katkılar oldukça değerlidir.

e-Ki̇tabı İndi̇ri̇n

E-KİTAP

Türkiye’nin Dijital Vergi Dönüşüm Yolculuğu

Dijitalleşmeyi erken benimseyen ülkelerden biri olan Türkiye, KDV kontrolünün kapsamını genişletiyor. Türkiye, KDV uygulamasını daha etkin hale getirmek için işletmelerden gerçek zamanlı finansal veri toplama konusunda ülke olarak başarılı oldu.  

Bu gelişme, dijital vergi dönüşümünde yeni gereksinimler doğuruyor. 

Dijital vergi ortamının bu sürekli değişen ve gelişen ortamında ilerlemek, Türkiye’de ticari faaliyet yürüten şirketler için zorlayıcı olabiliyor.

Bu e-kitapta neler bulacaksınız: 

• Global sürekli işlem denetimi güncellemeleri  
• Türkiye’nin dijital vergi kontrolü dönüşümündeki ilerlemesi 
• Vergi Usul Kanunu Genel Tebliği’nde değişiklik yapılmasına dair yayımlanan Tebliğe göre gelecek beklentilerinin değerlendirilmesi

E-Ii̇tabi İndi̇ri̇n

Global sürekli işlem denetimleri

Gerçek zamanlı denetim modeli, ilk olarak 21.yüzyılın başlarında Latin Amerika’da başladı. Türkiye bu modeli on yıl sonra benimsedi. CTC sistemleri, gerçek zamanlı veya gerçek zamanlıya yakın dijital raporlama ve e-fatura uyumluluğu için bir gereklilik.

Türkiye’nin dijital vergi yolculuğu 

E-fatura sistemi, Türkiye’ye 2012 gibi erken bir tarihte geldi. 2012’den bu yana e-fatura zorunluluğu, dijital vergi dönüşümünü hızlandırmak için uygulamaya konan yeni zorunluluklarla birlikte kademeli olarak gelişti.

GİB ise dijital vergi kontrolü uygulamalarında yaptığı yeniliklere devam ediyor. 9 Şubat 2021’de 509 no ́lu Vergi Usul Kanunu Genel Tebliği’nde değişiklik yapılmasına dair yayımlanan Tebliğ ile mevcut regülasyonlara bazı değişiklikler getirildi:

• E-dönüşüm uygulamalarından biri: E-Gider Pusulası
• 2022 için şimdiden hazırlık: E-Döviz Alım Satım Belgesi
• Yeni bir belge türü: E-Adisyon
• E-dönüşümde devrim Güvenli Mobil Ödeme ve Elektronik Belge Yönetim Sistemi 

Daha fazlasını öğrenin

Size özel çözümlerimiz hakkında uzman ekibimizden bilgi almak için

İleti̇şi̇me Geçi̇n

Suudi Arabistan Vergi Genel Müdürlüğü (GAZT), e-fatura mevzuatının hükümlerinin uygulanmasına yönelik kontroller, gereksinimler, teknik şartnameler ve prosedürel kurallara ilişkin mevzuat taslağını yayımladı.

Mevzuat taslağına ek olarak GAZT’nin internet sayfasında, uygulamaya ilişkin teknik özelliklere de (Elektronik Fatura Veri Sözlüğü, Elektronik Fatura XML Uygulama Standardı ve Elektronik Fatura Güvenlik Uygulama Standartları) yer verildi.

Mevzuat taslağı şu anda halkın görüşüne sunulmuş ve yaklaşan e-fatura zorunluluğu konusunda (4 Aralık 2021’den itibaren geçerli olacak) teknik ve prosedürsel gereklilikleri ve kontrolleri tanımlamayı amaçlıyor. Mevzuat taslağı hakkında geri bildirimde bulunmak için son tarih 17 Nisan 2021 olarak belirlendi.

Mevzuat taslağında neler öngörülüyor?

Daha önce de açıklandığı gibi, e-fatura sisteminin iki ana aşaması olacak.

İlk aşama 4 Aralık 2021’de başlayacak ve tüm yerleşik vergi mükelleflerinin e-fatura ve elektronik irsaliyeleri (alacak ve borç) oluşturmasını, işlemesini ve saklamasını gerektiriyor. Mevzuat taslağında, ikinci aşama için e-faturaların ve bunlarla ilgili irsaliyelerin tanımlanmış XML formatında veya PDF/A-3 formatında (gömülü XML ile) oluşturulması gerektiği belirtiliyor. İlk aşama için belirli bir formatın kullanılma zorunluluğu bulunmuyor ancak, bu tür fatura ve irsaliyelerde gerekli tüm bilgilerin yer alması şartı var.

Mevzuata uyumlu bir çözümün aşağıdaki özelliklere sahip olması gerekiyor:

• Fatura sıra numarasına ek olarak Evrensel Benzersiz Tanımlayıcının (UUID) oluşturulması (ikinci aşama için gereklidir),
• Oluşturulan e-faturaları ve elektronik irsaliyeleri yapılacak bir değişiklikten veya tespit edilemeyecek şekilde silinmekten koruyan, sıfırlanamayan değiştirmeye karşı koruyan fatura sayacı,
• E-faturanın ve ilgili irsaliyenin kaynağının ve bütünlüğünün doğruluğunu sağlamak için dijital kaşe/imzaların etkinleştirilmesi (ikinci aşama için gereklidir),
• Vergi mükelleflerinin e-faturaları ve elektronik irsaliyeleri kaydetmelerine ve bunları internet bağlantısı olmadan XML formatında arşivlemelerine olanak tanıyan bazı işlevler içermesi,
• Her e-fatura veya elektronik irsaliye için kriptografik bir damga oluşturulması (ikinci aşama için gereklidir),
• Her e-fatura veya elektronik irsaliye için hash kodu (hesaba dayalı adresleme) oluşturulması (ikinci aşama için gereklidir),
• QR kodunun oluşturulması.

İkinci aşamada, vergi mükelleflerinin GAZT’a e-faturaları ve elektronik irsaliyeleri iletmeleri için ek bir gereklilik bulunuyor. Vergi mükelleflerinin, bir Uygulama Programlama Arayüzü (API) kullanarak sistemlerini GAZT sistemlerine entegre etmeleri gerekiyor.

Mevzuat taslağında, ikinci aşamanın başlangıcının 1 Haziran 2022 olduğu ve hedef grupların açıklanan takvime uygun olarak GAZT sistemlerine entegre olması gerektiği belirtiliyor.

İkinci aşama gerekliliklerinin bir sonucu olarak, Suudi Arabistan e-fatura sistemi 1 Haziran 2022’den itibaren bir Sürekli İşlem Denetimli (CTC) e-fatura sistemi olarak sınıflandırılacak. B2B ve B2G işlemlerine ilişkin e-faturalar için bir e-faturanın ancak GAZT tarafından onaylanması halinde yasal geçerlilik kazanacağı bir denetim sistemi. Bununla birlikte ihtiyaçlara göre B2C faturaları için Sürekli İşlem Denetimi (CTC) raporlaması gerekliliği de tanımlanacak.

Suudi Arabistan’ın e-fatura mevzuatı ile ilgili sonraki adımlar neler?

Mevzuatın, halkın görüşleri doğrultusunda alınan geri bildirimlerin toplanmasının ardından önümüzdeki birkaç ay içinde yayınlanması bekleniyor. Böylece, Suudi vergi mükelleflerine yaklaşan zorunluluğa hazırlanmaları için yaklaşık altı aylık bir süre tanınmış olacak.

2020’nin başlarında Arnavutluk’un Sürekli İşlem Denetimi (CTC) planında ‘malileştirme’nin tanıtılmasının ardından, Arnavutluk hükümeti CTC sistemi hakkında daha fazla bilgi paylaştı ve 2020’nin sonlarında sistemin yürürlüğe girişine ilişkin takvimi güncelledi.

2020 içinde Arnavutluk hükümeti, CTC planının farklı unsurları ile ilgili bir dizi ikincil mevzuat yayınladı. Arnavutluk’un CTC Denetimi projesi, e-fatura denetimi ve vergi dairesine gerçek zamanlı veri raporlamasının birleşiminden oluşan bir yapıya sahiptir. Her iki süreç de ayrı ancak eşit derecede ayrıntılı mevzuatlarda düzenlenmiştir.

Yayınlanan belgelere göre, nakit olarak ödenmeyen B2B ve B2G işlemlerinin faturaları elektronik biçimde düzenlenmeli ve alınmalıdır; nakit işlem faturaları (örneğin B2C) için faturalar, alıcının onayına bağlı olarak elektronik olabilir.

E-faturalar, Avrupa Standartlarına uygun şekilde oluşturulmuş bir formatta, Arnavutluk Ulusal Bilgi Toplumu Ajansı AKSHI tarafından yönetilen Merkezi Bilgi Sistemi (CIS) aracılığıyla gönderilmelidir.

E-faturalar, taraflar arasında değişimden önce “malileştirilmelidir”, yani vergi dairesi tarafından denetlenmeli ve faturanın içeriğinde yer alması gereken bir Benzersiz Kimlik Numarası (NIVF) almalıdır. E-faturalar ancak vergi dairesinin denetiminden sonra geçerlilik kazanır.

Merkezi faturalama platformu, e-fatura içeriği ve şeması ile ilgili daha fazla bilgiyle birlikte ödeme hizmeti sağlayıcılarının raporlama gereksinimleri de yayınlanmıştır.

Arnavutluk’un CTC’nin yürürlüğe girişine ilişkin takvim şu şekildedir:

• 1 Ocak 2021: Nakit olmayan B2G işlemleri için e-fatura düzenlenmeli, alınmalı ve malileştirme prosedürünü takip etmelidir.
• 1 Temmuz 2021: Nakit olmayan B2B işlemleri için e-fatura düzenlenmeli, alınmalı ve malileştirme prosedürü takip edilmelidir.
• 1 Eylül 2021: Nakit işlemlerin faturaları malileştirme prosedürünü takip etmelidir ve faturalar kağıt şeklinde veya elektronik ortamda değiştirilebilir.

Arnavutluk’un son aylarda CTC’ye ilişkin etkileyici sayıda ve hızda belge yayınlaması, sistemin uygulamaya alınmasına ilişkin belirlenen son tarihe uyma yolunda ilerlediğinin bir işaretidir.

COVID-19’a karşı geliştirilen aşıların gösterdikleri ilk başarılara tanık olmamızla birlikte, işletmeler ve pazarlar da 2021’in son çeyreğine kadar ülkelerin yeni bir seyir hızına kavuşacağına dair güven tazelemeye başladı.

Tünelin sonunda bir ışık olduğunu görmek çok güzel. Ancak, birçok küçük – aynı zamanda birçok büyük – şirket için çoktan iş işten geçti. Binlerce şirket, başta insan temasına bağımlı olmaları nedeniyle bu krizi atlatamadı. Diğer şirketler ise kendi yaşam döngülerinde halihazırda zor bir dönemden geçerken COVID-19 sürecini deneyimledikleri için durumdan orantısız bir şekilde etkilendi. Dikkate değer birkaç istisna dışında, dünyanın en güçlü ekonomilerinin birçoğunun, sürecin neden olduğu sonuçlara karşı toparlanması yıllar alacak diyebiliriz.

İnternet yardıma yetişiyor – ancak bazı sorunlar var

Tüm krizlerde olduğu gibi, geçtiğimiz yıl zayıflıklar vurgulanırken başarısızlıklar da hızla arttı. Öncelikle, internet ve mevcut teknolojik gelişmeler dünya genelinde şu anki kadar benimsenmiş olmasaydı, COVID-19 krizinin çok daha kötü sonuçları olacağını kabul etmek gerek. Ancak, bir yandan çalışanlar, terk edilmiş ofislerdeki ve veri merkezlerindeki işleri yürütme zorunluluğu ile birlikte sağlık kaygılarını dengede tutmaya çabalarken, şirketlerin dijital dönüşümlerinde geride kalmasına neden olan eski süreçlerin var olan boşluklarına da vurgu yapılmış oldu.

Şirket içi yazılımlar, verimsizliğin başı çektiği alanlardan biri. Birçok şirket, farklı iş akışı kategorilerini ve ticari ortaklık bağlarını desteklemek adına bulut tabanlı yazılımları benimsemeye başlasa da, büyük şirketlerin birçoğu, ERP’ler, lojistik veya rezervasyon sistemleri gibi temel kurumsal sistemlerini bulut ortamına taşıma konusunda isteksiz davranmaya devam ediyor. Bu şirketlerin isteksiz olmalarının arkasında yatan sebep, genellikle oldukça özelleştirilmiş eski sistemleri kullanıyor olmaları.

Birçok kurumsal yazılım sağlayıcısı teoride şirket içi kurulum adına pek çok fayda sağlayan genel bulut sürümleri sunuyor; ancak kuruluşları ve süreçleri standart en iyi uygulamalar çerçevesinde tasarlanan “hazır” iş akışlarına adapte etmenin pratikteki zorlukları, bu tür şirketler için sunulan faydalara kıyasla daha ağır basan taraf oluyor.

Bunlardan daha karmaşık olan başka bir zorluk grubu da var. Global olarak her ölçekten şirket için sipariş ve fatura yönetiminde hala manuel süreçler hakim. İş akışı yazılımlarının, muhasebe departmanında çalışanların sisteme uzaktan erişim sağlamalarına imkan verdiği durumlarda, onay ve gönderim aşamaları evden çalışma koşullarında yönetilebiliyor. Ancak tedarikçi ve müşteri ilişkilerinin birçoğunda yaygın olan kağıt kullanımı, insanların hala sınırlı erişime sahip ofislerinden önemli belgeleri tarama, yazdırma, postalama veya fakslama – evet, faks – süreçlerini uygulamalarını gerektiriyor.

Kağıt dokümanların işlenmesi amacıyla kullanılan endüstriyel güçteki pahalı makineler evlerdeki ofislere kolaylıkla entegre edilemeyeceğinden bu tür problemlerin üstesinden gelmek daha da zorlaşacak. Bu sorunların çözümü, evlerimizdeki mutfakları tarama veya baskı merkezlerine dönüştürmek için yaratıcı yollar aramak değil, uçtan uca veri entegrasyonuna doğru artık büyük bir adım atmak.

Bir e-dönüşüm otomasyonu faktörü olarak verginin iyi, kötü ve çirkin yanları

İlginç bir şekilde, COVID-19’u bu adımı atmak için yeterli bir neden olarak görmeyen işletmeler, vergi idarelerinden bir yardım eli uzatmasını bekleyebilir. Birçok ülke, dijital faturalar adına zorunlu gerçek zamanlı denetim uygulaması benzeri sürekli işlem denetimlerini (CTC’ler) teşvik etmek için halihazırda büyük ölçekli programlar başlatmıştı.

Global olarak yaşadığımız mevcut sağlık krizi, vergi idarelerinin bu programları hızlandırmalarına neden oluyor. Fransa, Ürdün ve Suudi Arabistan gibi bazı ülkelerin muhasebe verilerine yönelik zorunlu e-Fatura veya dijital raporlama planları ile ilgili yaptıkları duyuruları takip ediyoruz. Bunun yanında, Polonya ve Slovakya dahil pek çok ülke de, İtalya ve Türkiye gibi Avrupalı öncüler ile Latin Amerika ülkelerinin bu yöndeki adımlarını takip etme niyetinde olduklarını açıkladılar. CTC’lerin çağrısına uzun süredir direnen Almanya’da bile, ülkedeki önemli siyasi partilerden biri bu doğrultuda belirleyici bir eylem planı önerisinde bulundu.

Her ne kadar bu tür girişimler genellikle hala vergi açıklarını kapama ihtiyacından kaynaklansa da, gelir tahsilatındaki esneklik ihtiyacının bir diğer belirleyicisi olduğu açık. Ayrıca Brezilya gibi ülkelerden elde edilen örnekler CTC’lerin, hükümetler adına bir krizin ekonomik etkilerini sektörel anlamda en küçük ayrıntısına kadar gözlemleme ve izleme becerilerini büyük oranda geliştirdiğini gösteriyor. Bu da, hükümetlerin, bir krizden en çok zarar gören faaliyetleri yönlendirmek adına mali politikalar açısından müdahalede bulunmaları için kullanabilecekleri ayrıntılı verilere erişmelerini sağlıyor.

Şartların tamamının, işletmeleri tam e- dönüşüm otomasyonu – kendilerinin ve ticari ortaklarının satışları ve satın alma operasyonları arasındaki arayüz –sürecine geçmek için son adımlarını atmaları yönünde yönlendirmesiyle birlikte, şirketlerin artık süreçler ve kurumsal yapılar anlamında tamamen dijital ve çok daha esnek bir düzene geçmek için ​hazırlık planları yaptıkları düşünülebilir.

Ancak maalesef ki CTC zorunluluklarının sunulma şekli ile şirketlerin bu zorunlulukları yanıtlama şekli, e-dönüşüm otomasyonuna yapılan yatırımların ve modern bulut tabanlı kurumsal yazılımın benimsenmesinin tarihsel açıdan yavaşlamasına neden oldu.

CTC zorunlulukları inanılmaz bir çeşitliliğe sahip; Yunanistan’da, hükümetin sunduğu sistemdeki malzemelerin ek sınıflandırması – diğer şeylerin yanı sıra – yoluyla saklanmak üzere tamamıyla çevrimiçi ikinci bir muhasebe defteri dizisi bulunurken, Fransa’da tasarlanan ve içerisinde hizmet sağlayıcıları ile işlem ödemesi raporlamalarının yer aldığı tamamen farklı bir düzen var. Çinli temsilciler blok zinciri tabanlı faturalama denetimlerinden bahsederken, Polonya ve Suudi Arabistan gibi ülkeler merkezi ve devlet tarafından yürütülen fatura değişim ağları için hazırlık içerisinde. Zorunluluklara uyum sağlanması için verilen son tarihlerin genellikle çok kısa olmasının yanı sıra, vergi daireleri zorunlulukların uygulanma dönemlerinde ve sonraki yıllar boyunca yine aynı şekilde her birinde oldukça kısa son tarih verilen ve sadece yerel dilde mevcut olan sayısız yapısal düzenleme gerçekleştiriyor.

Bununla birlikte, vergi daireleri, vergi mükelleflerine ne kadar süre verildiğine neredeyse hiç bakılmaksızın son tarihlerin daima oldukça kısa süreler olması yönünde yasal hak talep edebiliyor. Bunun nedeni ise birçok işletmenin yapısal olarak çok geç hazırlık yapması. CTC’ler, SAF-T ve benzer zorunluluklara doğru yönelen global trend şirketler tarafından yıllardır gözlemleniyordu, ancak hazırlık yapma konusunda birçoğu yine de yetersiz kaldı; özellikle de birçok çok uluslu işletme, KDV uyumluluğunun yerel aracılar tarafından çözümlenecek bir mesele olduğunu düşünüyor. Bu da, vergi dairesi ofisleri tarafından tasarlanan en iyi kurumsal uygulamalara bir yanıt sunmaktan çok, adım adım büyüyen, devasa bir yerelleşmiş prosedür ağının oluşmasına neden oluyor.

E- dönüşüm otomasyonuna doğru verimli bir döngü oluşturma

Bu konu bizi tekrardan şirketlerin neden genel bulut modundaki kurumsal yazılım paketlerinin yeni sürümlerini hızla benimsemedikleri ya da ticari ortakları ile birbirlerine ilettikleri faturaları daha hızlı şekilde otomatikleştirmedikleri sorusuna getiriyor. Bu denklemde yer alan tüm taraflar aynı şeyi istiyor: İşletmelerin kendi arasında ve aynı zamanda işletmeler ile vergi daireleri arasında ilgili verilerin sorunsuz ve güvenli şekilde paylaşımı. Ancak işletmelerin düzenleyici zorunluluklara verdikleri refleks tepkiler ve vergi dairelerinin modern kurumsal sistemlere çok fazla aşina olmaması tam tersi bir etki yaratıyor. Şirketler, yerel zorunluluklara karşı panikle hareket ediyor ve bunu yaparken de verecekleri kararların gelecekteki yenilik ve standartlaşma becerileri üzerindeki etkilerini yeterince kavrayamıyorlar. İlk olarak sistemleri büyük bir hızla devreye almak, ardından ise vergi odaklı finansal ve fiziksel tedarik zinciri verilerinin entegrasyon yaklaşımlarının bir yamasını benimsemekten kaynaklanan sorunları yönetmek için ihtiyaç duyulan kurumsal kaynaklar, daha sonrasında uygun otomasyona harcanmayan BT bütçesinden alınıyor.

Bu kısır döngünün kırılması için çeşitli şeylere ihtiyaç var. İşletmeler, bu gibi KDV dijitalleşmesi yönündeki değişiklikleri gelişimselden ziyade devrimsel olarak ele alıyorlar ve bu yaklaşımlarını değiştirmeleri gerekiyor. CTC zorunlulukları nedeniyle sıkıntı yaşamaktansa bu zorunluluklardan faydalanmak için stratejik bir yaklaşım benimsemek, düzgün şekilde bilgilendirilerek ve yeterince iyi hazırlanarak mümkün. Vergi dairelerinin de zorunlu ticari veri değiş tokuşu adına dijital platformları tasarlamada, uygulamada ve işletmede mevcut iyi uygulamaları benimseyerek kendi üstlerine düşeni yerine getirmeleri gerekiyor. ICC CTC İlkeleri, dünya ekonomisine oldukça ihtiyacı bağışıklık gücünü vermenin mükemmel bir yoludur. Bu ilkeler, bir yandan işletmelerin ve hükumetlerin esnekliklerini geliştirmelerine olanak tanırken, diğer yandan da verimliliği olmayan manuel iş ve vergi uyumluluğu süreçlerinde hapsolan kaynakları serbest bırakıyor.

Dünya genelinde, vergi dairelerinin bir vergi kontrol mekanizması olarak kullandığı gerçek zamanlı veri toplama trendi, artık eskisi kadar şaşırtıcı değil. Hükumetler, genellikle CTC olarak anılan Sürekli İşlem Denetimi sistemlerinin yerel uygulamalarını gün geçtikçe artan bir hızla yürürlüğe koymaya başlıyor. Ancak, vergi daireleri arasında yeni trendler oluşmaya başlıyor. Bu trendler, mali verilerin gerçek zamanlı olarak toplanmasını bir adım öteye taşıyor. Vergi mükelleflerinin muhasebe verilerine gerçek zamanlı erişimine ve bu verilerin vergi uyum riskini değerlendirmek için kullanılması noktasına parmak basıyor.

Gerçek zamanlı veri toplama, vergi dairelerine birçok imkân sağlıyor. Devletin, finansal verileri, işlemeye uygun iç görülere dönüştürmesini sağlayarak ülke bazında ticari işlemlere güvenilir bir genel yaklaşım sunabilir. Gerçek zamanlı veriler, vergi dairesinin mükellef vergi risklerini öngörülü bir şekilde belirleyip bir denetimden veya anlaşmazlıktan önce gerekli işlemlerin yapılmasına da olanak sağlayabilir.

Rusya, bir ilke imza atıyor

Rusya, vergi mükelleflerinin uyumluluğuna ilişkin risk değerlendirmeleri yapan bir araç geliştirerek diğer ülkelere örnek oluyor. İlk etapta, Rusya’daki sistem Entegre Risk Yönetim Sistemi olarak adlandırıldı. Daha sonra, Kooperatif Uyumluluk Sistemi (CCS) olarak yeni bir isim seçildi. Vergi dairesi, CCS aracılığıyla vergi mükellefinin uyum ihlalini değerlendirebilir. Risk tespiti yapıldığında, sistem hem vergi memurlarının hem de vergi mükelleflerinin görebileceği bir uyarı oluşturur.

Rusya’da sistem nasıl işliyor?

Şimdilik, sadece bu sistemi kullanmaya gönüllü olan en büyük ve dijital anlamda en gelişmiş vergi mükellefleri CCS’nin bir parçası olabilir. Vergi mükellefleri, masa başı ve saha denetimlerinden muafiyet, finansal süreçlerde sosyal yönü ağır basan kararlar verme ve kâğıttan dijitale geçme kabiliyeti gibi avantajlar konusunda motive ediliyor.

CCS, Federal Vergi Dairesi’nin (FTS), vergi mükellefinin muhasebe verilerine doğrudan erişmesine imkân sağlar. Yapay zekâ teknolojisi kullanılarak, belirli mükellef işlemleri değerlendirilir ve uyum riski hesaplanır. Risk tespit edilirse ve sistem uyarı oluşturursa, vergi dairesi ve vergi mükellefi herhangi bir anlaşmazlık ortaya çıkmadan önce iletişim kurabilir ve harekete geçebilir.

Gelecekte neler olmasını bekleyebiliriz?

Rusya’nın CCS sistemi, dünyanın mevcut ve gelecekteki CTC sistemlerinin birçoğunun iş birliğini odak noktası haline getiren sistemlere evrileceğini açıkça ortaya koyuyor. Bahsi geçen sistemler de dünya genelindeki vergi dairelerinin teknolojiden yararlanırken vergi mükellefleriyle etkileşimi ve iş birliğini arttıran sistemler olacak.

Teknolojik gelişmeleri yürürlüğe koymak zaman alsa bile, vergi daireleri iş birliği yoluyla işletmelerin vergi uyumluluğu yükünü azaltırken vergi denetimlerini sağlamanın yeni ve etkili yollarını bulma konusunda kararlı görünüyor. Rusya’nın CCS sistemi henüz oldukça yeni, bu nedenle diğer ülkelerin sistemi ne kadar benimseyeceğini bu aşamada tahmin etmek zor. Fakat, sistemin avantajları düşünüldüğünde, önümüzdeki yıllarda diğer ülkelerde de benzer gelişmelere tanıklık edebiliriz.

Herhangi bir resmi açıklamanın yapılmadığı son birkaç ayda, Hintli yetkililerin zorunlu e-Fatura kapsamı genişletilmesi yönünde bir karar verip vermeyeceği hakkında çok fazla spekülasyon yapıldı. Hindistan’daki orta ölçekli şirketlerle KOBİ’leri kapsayan segmentin böyle bir değişikliğe hazır olmadığına dair endişelerini dile getirenler olsa da, aralarında hükumet yetkililerinin de yer aldığı otoriteler, kapsam genişlemesinin plan doğrultusunda ilerleyeceğine dair mesajlarını yineledi.

8 Mart 2021 tarihinde Dolaylı Vergiler ve Gümrükler Merkezi Yürütme Kurulu (CBIC), e-Fatura için zorunluluk eşiğini 1 milyar INR’den 500 milyon INR’ye düşüren bir Bildiri yayınladı. Yayınlanan bildiri doğrultusunda şu anda kapsam dahilinde olan vergi mükelleflerinin, en geç 1 Nisan 2021 tarihine kadar Sürekli İşlem Kontrolü (CTC) faturalama kurallarına uyumluluğu sağlaması gerekiyor.

Her ne kadar API Sandbox test ortamı hazırlık yapmaları amacıyla vergi mükelleflerinin erişimine halihazırda sunulmuş olsa da, resmi Bildirinin geç yayınlanması kapsam dahilinde olan vergi mükelleflerine uyumluluk sağlamaları için çok kısa bir zaman dilimi bırakıyor.

Hindistan CTC faturalama sistemi

Hindistan’daki e-fatura sistemine göre vergi mükelleflerinin, yasal faturalarını muhataplarına iletmeden önce fatura verilerini Fatura Kayıt Portalı’na (IRP) JSON formatında iletmeleri gerekiyor.

JSON dosyasının IRP’ye iletilmesinin ardından, IRP belirli kontroller ve işletme doğrulamaları gerçekleştiriyor. Herhangi bir hata olmadan doğrulama sürecinin tamamlanması ile birlikte IRP, fatura için bir referans numarası (IRN) oluşturuyor, bu numarayı JSON dosyasına ekliyor, ardından JSON’u imzalayıp kaydını gerçekleştiriyor.

Ayrıca IRP, QR kodu da oluşturulmuşsa, faturanın PDF veya kağıt sürümünde yer alması gereken bu QR kodu verilerini de üretiyor. Bu QR kodu verileri kullanılarak QR kodunun grafik bir gösterimi oluşturulabiliyor. Vergi mükellefleri, faturalarını JSON veya PDF formatlarının yanı sıra kağıt formatında da iletebiliyorlar.

Hindistan’ın yeni e-Fatura sistemi Ekim 2020’de yayınlandı ve aşamalı olarak kullanıma sunuldu. 5 milyar INR ve üzerinde yer alan vergi mükelleflerini kapsayan ilk aşamanın Ekim 2020’de başlamasının ardından, 1 milyar INR ve üzerinde yer alan vergi mükelleflerini kapsayan ikinci aşama ile Ocak 2021’de devam etti.

Hindistanlı yetkililer, ülke çapında bir e-fatura çözümüne yönelik taleplerini ve e-fatura kapsamını kademeli olarak genişletme yönündeki planlarını sürekli olarak dile getirdiler. Bu nedenle, vergi mükelleflerinin yürütülen ilk iki aşamada gönüllü olarak e-fatura uygulamasına geçmelerine izin verilmemesi ve bunun yerine, yetkililer tarafından içinde bulundukları pazar diliminin teste hazır olduğu yönündeki onayını beklemek zorunda kalmaları ise ilginçtir.

Maliye Bakanı tarafından 1 Nisan 2021’e kadar Hindistan’daki tüm vergi mükelleflerinin e-faturaya erişebileceği daha öncesinde duyurulsa da, yapılan duyuruda hedefin Nisan 2021’den itibaren e-Faturanın bir zorunluluk haline getirilmesi mi yoksa sadece gönüllü olarak benimsenmesine izin verilmesi mi olduğu net bir şekilde anlaşılmamıştı.

e-Fatura’daki Son Gelişmeler

E-Fatura API Sandbox portalı, teknik testlerin gerçekleştirilmesi amacıyla cirosu 500 milyon INR ile 1 milyar INR arasında olan vergi mükellefleri için uygulamaya alındı. Önceki uygulamalara bakıldığında, yaşanan bu gelişme, yaklaşmakta olan bir zorunluluğun göstergesi olarak yorumlanabilir.

API Sandbox portalı üzerinden daha öncesinde, 1 milyar INR ile 5 milyar INR arasında yer alan vergi mükelleflerinin test amacıyla uygulamaya alındığı duyurulmuştu. Kısa süre sonra ise bu gelişmeyi, söz konusu vergi mükellefleri için e-Faturayı Ocak 2021’den itibaren zorunlu hale getiren bir bildirim izlemişti. Bu nedenle, Hindistan hükümetinin yakın zamanda cirosu 500 milyon INR ve üzerinde olan vergi mükellefleri için de e-Faturayı zorunlu hale getiren bir bildirim yayınlaması bekleniyor.

Zaman Çizelgesi

Konu ile ilgili olarak zaman çizelgesi veya zorunluluk hakkında yetkililerden henüz resmi bir beyan gelmese de, birçok paydaş, bir sonraki dilimde yer alan vergi mükellefleri için yeni e-Fatura sürecine uymanın zorunlu olacağı tarihin 1 Nisan 2021 olmasını bekliyor. Önceki duyurular göz önüne alındığında, durum kimse için şaşırtıcı değil. Ancak yine de bu, vergi mükelleflerinin uyum sağlamaları için çok kısıtlı süreleri olacağı anlamına geliyor.