Dünya genelinde hükümetler e-fatura ve gerçek zamanlı e-raporlama gibi Sürekli İşlem Kontrolleri (CTC) sistemlerine geçmeye devam ederken, vergi dijitalleşmesine yönelik bu dönüşümün doğal bir sonucu olarak yeni bir eğilim daha ortaya çıkıyor: önceden doldurulmuş beyannameler.
Vergi daireleri, gerçek zamanlı işlem düzeyindeki verilere ve daha seyrek aralıklarla iletilen bordro, envanter ve diğer muhasebe verileri gibi diğer veri türlerine erişim sayesinde, beyannamelerin önceden doldurulması gibi uygulamalarla diğer vergi yükümlülüklerini kolaylaştırabilir. Bu adım, CTC sistemleri aracılığıyla iletilen verilerin vergi mükellefi açısından tek doğruluk kaynağı haline gelmesini sağlar ve veri kalitesinin önemini vurgular.
E-faturanın beşiği olarak kabul edilen Şili’nin yanı sıra Endonezya, İspanya ve Portekiz gibi ülkeler de birkaç yıldır önceden doldurulmuş beyannameler uygulamasını kullanıyor. Yunanistan’ın da aralarında bulunduğu birçok ülke de benzer bir yolu izledi.
Yunanistan’da Önceden Doldurulan KDV Beyannamelerine Genel Bakış
Yunanistan, bu önemli adımı 2022 yılında atarak myDATA platformu aracılığıyla iletilen verilere dayalı önceden doldurulmuş KDV beyannameleri için yeni bir çerçeve oluşturmuştur. Bu uygulama, hem işletmeler hem de vergi otoriteleri açısından doğruluğu, şeffaflığı ve idari verimliliği artırmayı hedeflemektedir.
Yunanistan ayrıca gelir vergisi beyannamelerinin önceden doldurulmasını, yani myDATA’ya dayalı Ticari Faaliyetten Elde Edilen Mali Verilerin Beyanını (Form E3) kullanıma sunmuştur.
Bu çerçeve gelişirken Yunanistan bir hamle daha yaptı. Ülkenin vergi makamları, vergi mükelleflerinin önceden doldurulmuş beyannameler üzerinde yapabilecekleri ayarlamalara sınırlar koyarak beyannameleri belirli bir ölçüde kilitledi. 2025 yılından bu yana, önceden doldurulmuş KDV beyannameleri için sıfır sapma sınırına ulaşılırken, Form E3 için daha esnek bir üst sınır uygulanmaktadır. Ancak bunun da zaman içinde kademeli olarak azaltılması beklenmektedir.
Önceden Doldurulmuş KDV Beyannameleri Nedir?
Önceden doldurulmuş KDV beyannameleri, dijital defter tutma platformu myDATA’ya aktarılan veriler kullanılarak otomatik şekilde oluşturulan beyanlardır. Vergi mükellefleri, KDV beyannamelerine rakamları manuel olarak girmek yerine, CTC rejimleri kapsamında iletilen fatura ve gider kayıtlarına dayalı verilerle önceden doldurulmuş beyannamelerini görüntüler.
Bu model kapsamında KDV beyannamesi fiilen “kilitlenmiş” hale gelir. Mükellefler artık gelir ve gider kalemlerinde serbestçe değişiklik yapamaz. Tutarsızlıkların tespit edilmesi durumunda, işletmeler beyannamenin doğru bilgileri yansıtmasını sağlamak için verileri doğrudan myDATA üzerinde düzeltmelidir.
Temel Mevzuat Hükümleri
1020/2024 sayılı Bakanlık Kararı, gönderilen myDATA verilerinin önceden doldurulmuş KDV beyannamelerini nasıl etkileyeceğine ilişkin kuralları belirleyen; izin verilen sapma sınırlarını ve eşleştirme (korelasyon) zorluklarının nasıl ele alınacağına dair usulleri düzenleyen bir yönetmeliktir.
Yönetmelik iki temel uyum kuralı getirmiştir:
- Gelir Kuralı: KDV beyannamelerinde, myDATA’ya iletilen tutardan daha düşük bir gelir beyan edilemez. Fazla raporlama yapılmasına izin verilir.
- Gider Kuralı: KDV beyannameleri, myDATA’ya iletilen tutarı aşan giderleri bildiremez. Vergi mükellefinin gönüllü olarak belirli giderleri düşmemeyi tercih ettiği durumlar da dahil olmak üzere, eksik bildirim yapılmasına izin verilir.
Kabul Edilebilir Sapma Eşikleri
Yönetmelik, gelir ve gider kurallarından geçici olarak muafiyet sağlamak amacıyla, beyan edilen tutarlarla myDATA üzerinden iletilen tutarlar arasındaki sapma için geçici eşikler belirlemektedir. Bunlara tolere edilebilir sapma sınırları denir.
İlk kural, vergi mükelleflerinin gelir ve giderlerini %30’a kadar değiştirmesine izin veriyordu. Ancak zamanla, bu limitler kademeli olarak düşürülmüştür. Ocak 2025’ten itibaren eşik %0’a düşmüştür; bu da gelir ve gider kuralları kapsamında myDATA tarafından önceden doldurulmuş beyannamedeki tutarlardan sapma yapılmasının mümkün olmadığı anlamına gelir.
Düzeltmeler için Son Tarih
En önemli uyum unsurlarından biri, myDATA’daki verilerin güncellenmesi için belirlenen son tarihtir. Düzeltmeler, ilgili döneme ait KDV beyannamesinin son teslim tarihinden önce yapılmalıdır. Bundan sonra beyannamenin kilidi açılmaz ve sonraki herhangi bir değişiklik için düzeltilmiş KDV beyannamesi verilmesi gerekir.
Önceden Doldurulmuş Gelir Vergisi Beyannameleri
2023 vergi yılından itibaren, Form E3 vergi mükellefleri tarafından myDATA’ya gönderilen verilere dayanarak önceden doldurulmaktadır. Ancak 2024 vergi yılından itibaren, vergi mükellefleri önceden doldurulmuş bu tutarları sadece belirli sınırlar dahilinde değiştirebilecektir.
Mart 2025’te yürürlüğe giren yeni kurallara göre, Form E3’te raporlanan gelir ve gider verileri için, her vergi yılı bazında, karşılık gelen myDATA bildirim değerlerine ilişkin %30’luk bir sapma sınırı getirilmiştir.
Sapma limitlerine ek olarak, yeni kurallar gelir ve giderlerin sınıflandırılması, raporlanan verilerin myDATA kayıtlarıyla zorunlu mutabakatı ile önceden doldurulmuş tutarlardaki tutarsızlıkların giderilmesine ilişkin prosedürler gibi hususları düzenlemektedir.
Ancak, KDV beyannamelerinde görülen eğilime paralel olarak, E3 Formu için sapma limitlerinin, gelir ve gider kuralları kapsamında önceden doldurulmuş tutarların değiştirilmesi mümkün olmayana dek kademeli olarak azaltılması beklenmektedir.
Uyumluluk Nasıl Sağlanır?
Bu çerçeve, vergi mükelleflerine yeni sorumluluklar getirmenin yanı sıra, beyan sürecini sadeleştirir ve insan hatası riskini azaltır. Çerçeve, vergi mükelleflerine yeni sorumluluklar getirmekle birlikte, beyan sürecini sadeleştirir ve insan hatası riskini azaltır.
KDV beyannameleri için tolere edilebilir marjların kaldırılması ve Form E3’e ilişkin kuralların daha da sıkılaştırılmasıyla birlikte, işletmelerin yeni sistemin sunduğu verimlilikten tam anlamıyla faydalanabilmeleri için proaktif veri yönetimine odaklanmaları gerekmektedir.
Yunanistan’da faaliyet gösteren işletmelerin KDV beyannamelerinde tutarsızlık yaşamamaları ve mevzuata uyum sağlamaları için şu adımları atmaları gerekmektedir:
- Tüm fatura ve gider verilerinin myDATA sistemine zamanında ve eksiksiz biçimde iletilmesini sağlayın.
- Dahili muhasebe sistemleriniz ile myDATA kayıtları arasında düzenli mutabakat yapın.
- Olası korelasyon sorunlarını erken aşamada tespit edin ve gerekçelerini belgelendirin.
- Kaldırılan ve giderek daralan sapma eşiklerini yakından takip edin ve tam uyum sürecine hazırlıklı olun.
myDATA kapsamında dijital raporlamaya hali hazırda aşina olan işletmeler için geçiş sorunsuz olacaktır; ancak diğerleri için şimdi hazırlık zamanı.
