Türkiye’nin genç nüfus potansiyelinin yanı sıra her geçen gün girişimcilik adına ortaya çıkan yeni oluşumlar ekonomik büyüme açısından da giderek değer kazanıyor. Bu kapsamda genç girişimcilere sağlanan destek ön plana çıkıyor.  

SGK primleri kapsamında da 01.06.2018 tarihinden itibaren ilk defa şahıs şirketi kuran 18–29 yaş arasındaki genç girişimcilere faaliyete başladığı takvim yılından itibaren 3 yıl boyunca 75 bin TL’ye kadar elde edilecek kâr için gelir vergisi muafiyeti sağlıyor.  

Genç girişimcilere Bağkur desteği  

5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu’nun 4/1-b maddesi kapsamında tescil tarihini takip eden 1 yıl içerisinde 5510 sayılı Kanun’un 82. maddesi kapsamında belirlenen prime esas kazanç alt sınır üzerinden Hazine tarafından karşılanıyor. Bu hüküm adi ortaklıklar ve şahıs şirket ortaklıklarında sadece bir ortak için geçerli olmakla birlikte teşvikin süreci bir yıl ile sınırlı. 2022 yılı itibarıyla en düşük BAĞKUR primi aylık 1.601 TL’dir. 

18-29 yaş arası genç girişimciler 

İnteraktif Vergi Dairesi üzerinden hazırlanacak bir dilekçe ile başvurulacak Genç Girişimci Desteği’ne yararlanma şartları ise şu şekilde: 

• 18-29 yaş aralığında olup ilk defa iş yeri açan gerçek kişilerden olması, 
• İşe başlama tarihini kanuni olarak bildirmiş olması,
• İşletmeyi kendi adına kurmuş olması, bu kapsamda şahıs şirketi kurulması, 
• 4 İşletmenin üçüncü derece kan bağına kadar olan akrabalarından herhangi birisinden devralınmamış olması, 
• Ortaklar mevcut ise onların da 29 yaşını doldurmamış olması, 
• Genç girişimcilere kazanç istisnası belgesi alması

Genç girişimci desteğinden faydalanırken girişimcilerin işe başlama tarihini göz önünde bulundurması gerekmektedir.  

6486 sayılı Kanunla 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu’nun 81.maddesinde yapılan düzenleme, Resmî Gazete’de yayımlanan 3579 sayılı Cumhurbaşkanı kararı ile teşvikin süresi 31.12.2021 tarihine kadar uzatılmıştı. Düzenleme 51 ilde özel sektör işyerlerinde istihdam edilen işçiler için sigorta primine esas kazanç alt sınırı üzerinden ilave 6 puanlık sigorta primi işveren desteği Hazine ve Maliye Bakanlığı tarafından karşılanmasını kapsıyor.

Yüzde 5 puanlık indirim ile işverenlere toplamda bir personel için %11‘lik bir indirim sağlayarak sigorta primlerinden büyük ölçüde tasarruf sağlanıyor.

Bu teşvikten sigorta primlerini düzenli ödeyen ve geçmiş SGK prim borcu veya cezası olmayan, devlet ihaleli iş yapmayan tüm özel şirket işverenleri yararlanabiliyor.

Bölgesel indirim teşviki tekrar uzatılır mı?

Bölgesel teşvik ile ilgili nihai tarih birkaç kere uzatılsa da son olarak 31.12.2021 tarihi belirlendi. Yakın zamanda yeniden bir uzatma kararı olmayacak.

Yararlanabileceğiniz SGK Teşvikler hakkında sıkça ilettiğiniz soruları sizler için cevapladık:

Personel alımlarında teşvikleri maksimum hale getirmek için dikkat edilmesi gereken konular için öneriniz var mıdır?

Personellerin SGK girişinin yapılmadan önce muhakkak İŞKUR kaydının yapılmış olması, işten personel çıkarılırken teşvik alan değil; teşviksiz personele öncelik verilebilir.

ARGE çalışanlarından bir kişiyi 15 gün 5746, 15 gün 6111’den faydalandırabilir miyiz?

Hem çalışma günü esasına göre hem sigorta primi matrahına göre bir mükerrerlik olmadığı, bildirgelerin beyanlarında mükerrerlik yaratılmadığı sürece 5746 sayılı araştırma ve geliştirme faaliyetlerinin desteklenmesi hakkındaki kanun kapsamındaki sigorta primi işveren hissesi desteği diğer sigorta primi destekleri ile aynı sigortalı için aynı dönemde uygulanabilir. Ancak SGK’nın belirtmiş olduğu aynı dönemde ve aynı kişide mükerrer teşvik söz konusu olmaması kuralından dolayı Sovos SGK Teşvik sistemlerinde, işverenleri yersiz yararlandırma durumuna düşürmemek adına başka kanun numarası dahil edilmemektedir.

 Yatırım teşvik belgemiz var SGK kısmını detaylandırabilir misiniz?

• Sanayi ve Teknoloji Bakanlığınca düzenlenen yatırım teşvik belgesinin alınmış olması
• Tamamlama vizesinin yapılmış olması (gemi yatırımları hariç),
• 2009/1 sayılı Tebliğ kapsamında yatırım teşvik belgesi düzenlenen işyerleri için 25510, 2012/1 sayılı Tebliğ kapsamında yatırım teşvik belgesi düzenlenen 1,2,3,4,5.bölgede kurulu işyerleri için 16322, 6.bölgede kurulu işyerleri, cazibe merkezi kapsamındaki işyerleri ve gemi yatırımları için 26322 kanun numarası seçilerek düzenlenen aylık prim ve hizmet belgeleri veya muhtasar ve prim hizmet beyannamelerinin yasal süresi içerisinde SGK’ya bildirilmesi,
• Tahakkuk eden primlerin yasal süresi içerisinde ödenmesi ve cezasının olmaması,
• İşyerinin Sosyal Güvenlik Kurumuna yasal ödeme süresi geçmiş prim, işsizlik sigortası primi, idari para cezası ile bunlara ilişkin gecikme cezası ve gecikme zammı borcunun bulunmaması, bulunmakla birlikte bu borçların yapılandırılmış ya da taksitlendirilmiş olması,
• Yapılandırılmış ya da taksitlendirilmiş borçların zamanında ve düzenli bir şekilde ödeniyor olması,
• Kayıt dışı sigortalı çalıştırılmaması ya da sahte sigortalı bildiriminde bulunulmaması,
• 6183 sayılı Kanunun 22/A maddesi uyarınca vadesi geçmiş vergi borcunun bulunmaması.

Normal çalışanlar için uzaktan çalışma gün sayısı bildirimi zorunlu değil, Ar-Ge çalışanları için zorunlu mudur?

Ar-Ge tasarım merkezleri ile teknoparklarda çalışan personeller, Cumhurbaşkanımızın kararıyla 2022 sonuna kadar yüzde 50 uzaktan çalışmaya devam edebileceklerinden uzaktan çalıştıkları süreler, teşvik ve muafiyetler kapsamında değerlendirilmelidir.

Teknopark bölgelerindeki teşvikler hakkında güncel bilgi verebilir misiniz?

4691 kanun kapsamında olan teşviklerden yararlanmak için Teknoloji Geliştirme Bölgelerinde yer almak gerekmektedir. Bunun için ilgili Teknokent Yönetici Şirketi tarafından bölgeye kabul edilmeniz gerekmektedir. Bölgeye kabul edilmek için; Faaliyetlerinizin Ar-Ge, Yazılım ve Tasarım çerçevesinde olmalıdır. Bu kapsamda projelerinizin olması ve projeleri gerçekleştirmek için Ar-Ge, Yazılım ve Tasarım Personeli istihdam etmeniz gerekmektedir. Teknopark Teşvik İçerikleri ise; Gelir ve Kurumlar Vergisi İstisnası (Kazanç İstisnası), Ücretlere uygulanan Gelir vergisi istisnası ve SGK İşveren Desteği, KDV İstisnası, Gümrük Vergisi Muafiyeti, Yeni Makine ve Teçhizat Alımlarında KDV İstisnası bulunmaktadır.

5746 ile 4691 karışıyor genelde, farkları nelerdir?

4691 sayılı Kanun çerçevesinde ücreti gelir vergisinden istisna olan personelin bu çalışmaları karşılığında elde ettikleri ücretleri üzerinden hesaplanan sigorta primi işveren hissesinin yarısı Hazine tarafından karşılanmaktadır. 5746 sayılı Kanun hükümleri çerçevesinde yürütülen Ar-Ge projelerinde ve Ar-Ge merkezlerinde çalışan Ar-Ge ve destek personelinin Ar-Ge ve yenilik faaliyetlerine ilişkin çalışmaları karşılığında elde ettikleri ücretleri üzerinden hesaplanan sigorta primi işveren hissesinin yarısı, her bir çalışan için beş yıl süreyle Hazine tarafından karşılanmaktadır.

SGK, İŞKUR, KOSGEP gibi kurumların hepsi de teşvik veriyor ama hepsi de çok karmaşık. Bu süreci firmalar nasıl yönetmeli?

Bu tür süreçler için uzman desteği ile ilerleyen danışman kurumlardan yararlanabilirsiniz.

İŞKUR Teşviklerinden faydalanırken nelere dikkat edilmelidir?

İŞKUR istihdam teşviklerinden 6645, mesleki yeterlilik ile seçilirse; her ay düzenli olarak diploma, çalıştığı meslek kodu vs. evraklar ile bildirim yapılması gerekmektedir.

5510 no’lu teşviğin diğer teşviklerle bağlantısı hakkında bilgi alabilir miyiz? 5510 nolu teşvikten yararlanıyorken 7103’e dahil olan bir personelde sistem nasıl çalışmaktadır?

Tüm borcu olmayan özel sektör işverenleri 5510 kanun numarasını bordro programından seçip kaydederek sürekli bu kanun no ile xml/txt dosyası alarak beyanda bulunabilir.

5510 indiriminin diğer kanunlarla bağlantısı ise, sistemimiz 5510 olarak alınan xml/txt dosyasındaki personellerin teşvik için uygunluğunu sorguladıktan sonra kanun no değişikliği yaparak yeniden xml/txt dosya raporu vermektedir. Eğer teşvik detayında 5510 için de indirim sağlıyor ise bunu tahakkuk fişinde ayrıca vermektedir. Buradaki amaç xml/txt içerisindeki personellerin uygun olan kanun numaralarının doğru tespit edilerek maksimum fayda sağlayan kanuna değiştirilerek optimizasyonun yapılmasıdır.  Kanun detayı kapsamında 5510 kanun indirimi ile 6111, 6645 teşviki tahakkuk fişinde beraber kapsama alınmaktadır. 7103 teşviki bu konuya dahil değildir.

Örneğin her ay 5 kişi işe alınsa bunun bize yıllık getirisi ne olur?

Bu noktada bizler işe alınan her personelin teşviklere uygun olacağını ya da olmayacağını önceden kesin olarak öngöremeyeceğimiz için, ancak işe alınan her personelin istihdam artışı olması nedeniyle mevcut alınan personellerden ortalamaya uyması ve arttırmasından dolayı ilave destek sağlayacağını söyleyebiliriz.

Firmaların mevcut çalışanları için tekrardan teşvik sorgulaması yapılabilir mi?

Evet; her ay düzenli olarak xml/txt dosyanızı yüklediğiniz Sovos SGK Teşvik sistemimiz, mevcut uygun teşvikli personelleri sorgular ve raporlar. Yararlanamadığınız tüm teşviklerden ilgili dönem için doğru ve tam tespitle kayıp yaşamazsınız.

SGK sisteminde zaman zaman güncellemeler yapılmaktadır. Kişinin teşvik günü veya teşvik süresi değişebilmektedir. Bununla ilgili bir önleminiz var mıdır?

Bununla ilgili her ayın 25’inde ve 26‘sında yersiz yararlanma kontrol ekranımız tüm işverenlerimiz adına çalıştırılarak söz konusu bir değişiklik var ise e-posta ile bilgilendirilmektedir.

SGK Borcu olan bir müşterinin demo yapması halinde teşvikten yararlanabileceği yönünde rapor çıkartıyor musunuz yoksa ekranınızda bir uyarı çıkıyor mu?

Evet, teşviklerin kontrol edildiği SGK ekranları ile borç ekranlarının sorgulama alanları farklı olduğu için teşvik sonuç raporu çıkıyor. Ancak işverenlerin teşvik kullanımı tamamen yasaklanmadığı sürece borcunu ödeme durumunda çıkan son dönem teşvik tutarlarından yararlanması mümkündür

Sisteminiz yüklenen xml dosyasının doğruluğunu kontrol ediyor mu?

Bordro programında emekli, engelli ya da ar-ge kanun numarası seçilerek kaydedilen teşvikler ve 5510 kanun numaraları ile alınan xml/txt beyanname dosyalarındaki verilerde kanun no değişikliği sadece 5510’daki personeller için teşvike uygunluğu sorgulanır, teşvike uygun personellerin ilgili kanun numarasında değişiklik yapılır. Emekli ve engelli ve ar-ge personelleri sadece ortalama sayıya dahil edilerek analizlerde kullanılır. Xml ya da txt’deki ücret, gün, çıkış tada giriş tarihi vb. gibi bordroya ait verilerin işverenler tarafından doğru olarak kılavuz sistemine yüklenmesi gerekiyor. Teşvik için sorgulanan personeller gerçekte emekli mi ya da sigorta girişi yapılırken doğru kayıt ile mi işlem yapıldığı konusunda sistemimiz sonuç vermemekte olup, doğruluğu işveren tarafından emin olunarak beyannameye gönderilecek şekilde Sovos SGK Teşvik programına yüklenmelidir. Sistem sadece uygun teşvik için personellerde kanun no değişikliği yapmaktadır.

Tüm dünyayı etkisine alan Covid-19 salgını hayatın her alanını olduğu gibi iş dünyasını da fazlasıyla etkiledi. Ülkemizde iş dünyası üzerindeki bu olumsuz etkileri azaltabilmek ve istihdamı teşvik etmek için bir dizi tedbir alındı. Tedbirlerden biri de 7256 sayılı Kanunla getirilen İstihdama Dönüş Prim Desteği ve İlave İstidam Prim Desteği’ni içeren teşvik oldu.

Teşvikten faydalanılan sigortalıların en az yarısı kadar sigortalı işe devam etmeli

Söz konusu iki teşvik için de Aralık 2020’de başlayan faydalanma süresi, fesih yasağının sona erme tarihi olan 30 Haziran 2021 itibarıyla sona erdi. Ancak teşvik ile birlikte işverenlerin yükümlülüğü sona ermedi. 4447 sayılı Kanunun geçici 27’nci ve 28’inci maddeleriyle; teşvikten faydalanan işverenler, teşvikin uygulama süresi boyunca teşvikten faydalanılan sigortalıların en az yarısı kadar sigortalıyı, teşvik uygulama süresi bittikten sonra da teşvikten yararlanılan ortalama süre kadar istihdam etmekle yükümlü olmayı kabul etmişlerdi.

Buna göre; 4447 sayılı Kanunun geçici 27 ve 28’inci maddelerinde yer alan prim desteklerinden yararlanılan sigortalıların iş sözleşmelerinin aşağıda belirtilen işten çıkış kodlarıyla feshedilmesi ve işverenin destek sonrası istihdam zorunluluğunu sağlayamaması hâlinde yükümlülüklerini yerine getirmesi gerekiyor. Bu işverenlerin 4447 sayılı Kanunun geçici 27’nci maddesinin birinci fıkrasının (a) bendi kapsamında ve anılan kanunun geçici 28’inci maddesinin birinci fıkrası kapsamında yararlandığı tüm prim desteklerinin, 5510 sayılı Kanunun 89’uncu maddesinin ikinci fıkrası uyarınca gecikme cezası ve gecikme zammı ile birlikte geri alınması gerekiyor.

SGK tarafından belirtilen ilgili işten çıkış kodları ve istihdam teşviklerinin geri alınmasına neden olacak detayların anlatıldığı bilgilendirme yazıları aşağıda görülebilir;

1- Deneme süreli iş sözleşmesinin işverence feshi,

4- Belirsiz süreli iş sözleşmesinin işveren tarafından haklı sebep bildirilmeden feshi,

5- Belirli süreli iş sözleşmesinin sona ermesi,

15- Toplu işçi çıkarma,

17- İş yerinin kapanması,

19- Mevsim bitimi,

20- Kampanya bitimi,

22- Diğer nedenler,

25- İşçi tarafından işverenin ahlak ve iyi niyet kurallarına aykırı davranış nedeni ile fesih,

34- İş yerinin devri, işin veya iş yerinin niteliğinin değişmesi nedeniyle fesih,

4447 sayılı Kanunun geçici 27’nci maddesinin üçüncü fıkrasında;

“İşveren, birinci fıkranın (a) bendi uyarınca destekten yararlanan sigortalıların yarısından her birini, bu maddenin uygulama süresinin sona ermesinden itibaren, birinci fıkranın (a) bendi kapsamına girenlerin destekten yararlandığı ortalama süre kadar fiilen çalıştırmakla yükümlüdür. Ödenen destek tutarı, bu yükümlülüğünü yerine getirmeyen işverenden, desteğin ödeme tarihinden itibaren 5510 sayılı Kanunun 89’uncu maddesinin ikinci fıkrası uyarınca gecikme cezası ve gecikme zammı ile birlikte işverenden tahsil edilir.”

4447 sayılı Kanunun geçici 28’inci maddesinin dördüncü fıkrasında;

“İşveren, birinci fıkra uyarınca destekten yararlanan sigortalıların yarısından her birini, bu maddenin uygulama süresinin sona ermesinden itibaren, birinci fıkra kapsamına girenlerin destekten yararlandığı ortalama süre kadar fiilen çalıştırmakla yükümlüdür. Ödenen destek tutarı, bu yükümlüğünü yerine getirmeyen işverenden, desteğin ödeme tarihinden itibaren 5510 sayılı Kanunun 89’uncu maddesinin ikinci fıkrası uyarınca gecikme cezası ve gecikme zammı ile birlikte işverenden tahsil edilir” hükümleri yer alır.

Kovid-19 salgını ile mücadele kapsamında geçtiğimiz yıl özel şirketlere birçok destek sağlayan SGK, 2021 yılında da Genç, Kadın ve Mesleki Belge Sahibi Olanların İstihdamına Yönelik Teşvik, İşbaşı Eğitim Programını Tamamlayanların İstihdamına Yönelik Teşvik, İlave İstihdam Teşviki gibi geçmişten gelen teşviklerin süresini uzatarak ya da yeni teşvikler oluşturarak desteklerini sürdürmeye devam ediyor.

Hali hazırda devam eden teşviklerde güncel durum

Normalleşme Desteği: Normalleşme Desteği kapsamında; 1 Temmuz 2020 tarihinden önce başvurarak kovid-19 kaynaklı zorlayıcı sebep gerekçesiyle uygulanan kısa çalışma ödeneğinden veya nakdi ücret desteğinden yararlanan sigortalıların aynı işyerinde haftalık normal çalışma sürelerine dönmeleri durumunda işverenlere prim desteği sağlanmaktadır.

Artı İstihdam Prim Desteği: 2019 Ocak ila 2020 Nisan aylarında/dönemlerinde en az sigortalı çalıştırılan aydaki/dönemdeki sigortalı sayısına ilave olarak istihdam edilecek sigortalıların prim ödeme gün sayılarının 53,67 TL ile çarpımı sonucu bulunacak tutarda işverenlere prim desteği sağlanmaktadır.

*Ek Kurallar: İşveren, destekten yararlanan sigortalıların yarısından her birini, bu maddenin uygulama süresinin sona ermesinden itibaren, destek kapsamına girenlerin destekten yararlandığı ortalama süre kadar fiilen çalıştırmakla yükümlüdür.

Faaliyetine ara verilen sektörlere yönelik teşviklerde son durum

SGK’nın 2021-14 sayılı Genelgesi çerçevesinde 7316 Kanun numaralı “Faaliyetine Ara Verilen Sektörlere Yönelik Teşvik” olarak isimlendirilen prim teşvikinden yararlanma şartları şu şekilde belirtildi:

• NACE Rev.2 Ekonomik Faaliyet Sınıflamasına göre 56 kodunda, 61.90.05, 85.51.03, 93.11.01, 93.12.07, 93.13.01, 93.19.05, 93.21.01, 93.29.02, 93.29.03, 96.02.01, 96.04.01, 96.04.02 veya 96.04.03 kodunda faaliyet göstermesi;
• 2021 Mart ayında 4447 sayılı Kanun kapsamında bildirilen sigortalıların 2021 Nisan ve Mayıs aylarına/dönemlerine ilişkin olması,
• Çalıştırdığı kişileri sigortalı olarak bildirmediği veya bildirdiği sigortalıları fiilen çalıştırmadığı yönünde herhangi bir tespitin bulunmaması,

Teşvik kapsamına giren işyerlerinde, 2021/Mart ayında 4447 sayılı Kanun kapsamında bildirilen (işsizlik sigortasına tabi olan) sigortalıların 2021/Nisan ve Mayıs aylarına ilişkin olmak kaydıyla, 5510 sayılı Kanunun 82. Maddesi uyarınca belirlenen prime esas kazanç alt sınırı (brüt asgari ücret) üzerinden hesaplanan sigortalı ve işveren hissesi primlerinin tamamı (%37,50) tutarında destek sağlanacaktır.

Yeni Prim Destekleri

• 49 veya Altında Sigortalı Çalıştıran İşyerlerine 5 Sigortalıya Kadar Prim Desteği

2021/Mart ayında 49 veya altında sigortalı çalıştıran özel sektör işverenlerine yönelik, en fazla 5 sigortalıdan dolayı yararlanabilecekleri yeni bir prim desteği getirilmiştir.

Yararlanma şartları:

• İşyerinin 2021 Mart ayında SGK’ya bildirilen sigortalı sayısının 49 veya altında olması,
• Destekten yararlanılacak sigortalının 1 Temmuz 2020 ila 30 Haziran 2022 tarihleri arasında işe alınmış olması veya mevcut sigortalının 2021 Mart ayında en az 20 gün süreyle 4447 sayılı Kanunun geçici 24, geçici 27 veya geçici 28. maddeye istinaden nakdi ücret desteğinden yararlandırılıp normal çalışma süresine döndürülmüş olması,
• 1 Temmuz 2021 ila 30 Haziran 2022 tarihleri arasında yeni işe alınan sigortalıdan dolayı destekten yararlanılacak ise sigortalının işe alındığı yıldan bir önceki yılda işyerinden bildirilen ortalama sigortalı sayısına ilave olması,
• Yeni işe alınan sigortalıların işe alındıkları aydan önceki üç aylık sürede 10 günden fazla 4/a veya 4/c kapsamında sigortalı olmaması, ayrıca isteğe bağlı sigortalılık hariç 4/b kapsamında sigortalı olmaması.

2021/Mart ayında 50 veya üzerinde sigortalı bildiriminde bulunan işyerleri, 5335/30-2. fıkrada belirtilen işyerleri, 2886 sayılı Kanuna, 4734 sayılı Kanuna ve uluslararası anlaşma hükümlerine istinaden yapılan alım ve yapım işleri ile 4734 sayılı Kanundan istisna olan alım ve yapım işleri söz konusu destekten yararlanmayacaktır.

Ayrıca sosyal güvenlik destek primine tabi çalışan sigortalılar ile yurt dışında çalıştırılan sigortalılardan dolayı da destekten yararlanamayacak.

KOSGEB ve İŞKUR kaynaklı Ücret ve Mesleki Eğitim Destekleri

• Nitelikli Eleman İstihdam Desteği
• İşbaşı Eğitim Programı

Şirketlerin Yararlanabileceği Diğer Teşvikler

• İşsizlik ödeneği alanların istihdamı halinde uygulanan prim teşviki (15921)
• Çok Tehlikeli Sınıfta Yer Alan İşyerlerinde İşsizlik Sigortası İşveren Hissesi Teşviki
• Kültür Yatırımları ve Girişimleri Hakkında Uygulanan Sigorta Primi Teşviki (55225-25225)
• Sosyal Hizmetlerden Faydalanan Çocukların İstihdamı Halinde Uygulanan Teşvik (02828)
• İş Sağlığı ve Güvenliği Hizmetlerinin Desteklenmesi

Sağlanan SGK teşvikleri, küçük ve büyük ölçekli tüm işletmelere, çalışan sayısında herhangi bir sınırlama olmaksızın, her ay sigortalı çalışanları için yatırdığı sigorta priminde teşvik, destek ve indirim imkânı sunuyor. Bu sayede kurumlar personel maliyetlerinde ciddi bir oranda tasarruf sağlayabiliyor.