Bu yıl Polonya’da sürekli işlem denetimi mevzuatının birinci taslağının yayınlanmasından bu yana, Krajowy System e-Faktur (KSeF) adlı sürekli işlem denetimi çerçevesinin ve sisteminin geliştirilmesinde iyi bir ilerleme kaydedildi.

Birkaç kez tekrarlandıktan sonra sürekli işlem denetimlerine ilişkin mevzuat nihayet kabul edildi ve 18 Kasım 2021 tarihli Resmi Gazete’de yayımlandı. Sürekli işlem denetimi sistemiyle ilgili farklı hususları düzenleyen mevzuatın uygulanması, (ör. kimlik doğrulama ve gelen işlemler) hala devam ediyor. Teknik dokümantasyon ve test ortamı ise sürekli olarak güncelleniyor.

En son dokümantasyona göre, KSeF çerçevesinin en önemli özellikleri aşağıdaki şekilde sıralanıyor:

• Kapsam: KSeF, Polonya’nın yeni e-fatura sistemi ve sistemde işletmelere arası (B2B) ilişkilerde e-fatura kesmek, almak ve arşivlemek için merkezi bir platform kullanılıyor. İşletmeden tüketiciye (B2C) işlemlerde müşteri tarafından talep edilirse yapılandırılmış bir e-fatura kesilebiliyor. İşletmeden devlete (B2G) işlemler PEF adı verilen ve bir süredir kullanılmakta olan ayrı bir Peppol tabanlı sistemde yönetiliyor.
• Gönüllü aşama: Ocak 2022’den itibaren KSeF gönüllülüğe dayalı bir sistem olarak yürürlüğe giriyor; yani B2B işlemlerde bu e-fatura sisteminin kullanılması zorunlu değil. Sistemin benimsenmesini teşvik etmek için, sürekli işlem denetimi sistemini kullanmayı tercih eden vergi mükelleflerine, daha hızlı vergi iadesi ve SAF-T dosyası JPK_FA’yı (fatura raporu) iletme zorunluluğundan muafiyet gibi bazı imtiyazlar sunuluyor. Alıcılar KSeF üzerinden yapılandırılmış e-fatura almayı kabul etmezse, tedarikçiler yine de e-fatura kesmek ve bununla ilgili imtiyazlardan faydalanmak için KSeF’i kullanabiliyor. Yine de uygulama dışındaki alıcılara faturaları kabul edilen biçimde ve formatta (kağıt, PDF, EDI, vb.) göndermeye devam etmeleri gerekiyor.
• Zorunlu aşama: Sistemin 2023’te zorunlu hale gelmesi bekleniyor ancak henüz kesin bir tarih belirlenmedi.
• Onay süreci: KSeF, e-faturaların API ve program spesifikasyonlarına uygun şekilde ve düzenlenmiş yapılandırılmış, XML temelli bir formatta, yani FA_VAT formatında, merkezi bir platforma gönderildiği bir onay sistemidir. Sistem, faturayı programdaki spesifikasyonlara göre doğrularsa ve fatura doğrulama sürecinden geçerse, faturaya benzersiz bir kimlik numarası verilir. Bu numara, KSeF’te faturanın tanınmasını sağlar. Benzersiz kimlik numarasını taşıyan yapılandırılmış e-fatura, yasal fatura olarak kabul edilebilir ve KSeF üzerinden alıcıya gönderilir.
• Yeni yapılandırılmış e-fatura: Yapılandırılmış e-fatura, yani FA_VAT, yeni bir e-fatura türüdür zira KDV e-faturası kuralları altında gereken standart fatura verilerinden daha fazla veri, ör. ödeme verileri, gümrük vergilerinin ödenmesine ilişkin veriler, işlem koşullarıyla ilgili veriler içerir. Birçok şekilde 67 ortak alanla JPK_FA’ya benzerdir ve JPK_FA’yı gereksiz hale getirmektedir.
• Yapılandırılmış e-faturanın tutarlılığı ve özgünlüğü: KSeF üzerinden e-fatura kesme ve alma, Polonya’daki KDV yasasında e-faturaların tutarlılığı ve özgünlüğüyle ilgili olarak listelenen yöntemler (EDI, BCAT, e-imza, vb.) arasına eklenmiştir. Yani, gönüllü aşama boyunca tedarikçiler ve alıcılar, e-faturalarının tutarlılığını ve özgünlüğünü sağlamak için KSeF e-fatura sürecinden faydalanabilecek. KSeF zorunlu hale geldikten sonra, KDV yasasındaki tutarlılık ve özgünlükle ilgili gerekliliklere uyulması açısından e-faturaların KSeF üzerinden gönderilmesi ve alınması izin verilen tek yöntem haline gelecek.
• Kimlik doğrulama yöntemi: Sistemde vergi mükellefinin veya yetkili kurumun (ör. muhasebeci, üçüncü taraf hizmet sağlayıcı) kimliğinin doğrulanması için kabul edilen yöntemlerden biri doğrulanmış e-imza veya mühürdür (QES). Kimlik doğrulama sürecinin teknik olarak nasıl işleyeceğiyle ilgili ayrıntılar daha sonraki belgelerde doğrulanacaktır.
• Arşivleme: KSeF, gönüllü aşamada e-faturalarını sürekli işlem denetimi sisteminde arşivlemek isteyen vergi mükellefleri için arşiv özelliği de sunmaktadır. Zorunlu aşamada, e-faturalar otomatik olarak KSeF’te on yıl boyunca arşivlenecektir (GDPR gibi veri gizliliği kurallarına göre vergi mükellefinin yetkilendirmesine tabi olarak). Böylece vergi idaresi, saklanan e-faturalara hızla erişebilecek ve vergi denetimlerini daha kolay şekilde yapabilecek. Dolayısıyla, mevcut KDV kurallarında (Polonya KDV yasasının 112 ve 112a sayılı maddeleri) vergi mükelleflerinin e-faturalarını yasal saklama süresinin sonuna kadar saklamasına ilişkin zorunluluk geçersiz hale gelecek. Öte yandan vergi mükellefleri, vergi dairesine karşı bir ihtilaf olması durumunda ellerinde delil olması için e-faturaları kendi arşivlerinde muhtemelen saklayacaktır.

Polonyalı yetkililer, sistemin Ocak 2022’de kademeli olarak uygulanması için gerekli her tür belgenin ve detayın zamanında hazır olması için ciddi çaba sarf etti. Ancak süreçle ilgili belli başlı önemli detayların, güncellenmiş test ortamında netleştirilmesi beklenmektedir.

Bask Bölgesi’ndeki Gipuzkoa ilinin Vilayet Konseyi kısa süre önce 608/2021 sayılı Resmi Talimat’ı yayınladı. Böylece bölgede TicketBAI (TBAI) yükümlülüğünün uygulanması için takvim belirlenmiş oldu. Bu yerel düzenlemeyle aynı zamanda emeklilik yaşı yaklaşan bazı gerçek kişiler yükümlülükten muaf tutuluyor.

TicketBai Nedir?

TicketBAI üç Vilayet Konseyi (Alava, Bizkaia ve Gipuzkoa) ile Bask Hükümeti arasında bir dizi hukuki ve teknik yükümlülüğü belirlemek üzere oluşturulmuş bir girişim. Buna göre bölgede ekonomik faaliyet yürüten tüm serbest çalışanlar ve yasal kurumlar, ister kağıt ister elektronik olsun tüm faturalarını kesmek için her bir bölgede yayınlanan teknik gerekliliklere uygun bir faturalandırma yazılımı kullanmak zorunda.

TBAI sistemi vilayetlerdeki hazine kurumlarının, nihai müşterilere mal veya hizmet sunan ve genellikle ödemelerini nakit olarak alan sektörlerde yer alan faaliyetler de dahil olmak üzere, vergi mükelleflerinin ekonomik faaliyetlerinden sağladığı gelirleri denetlemesini sağlıyor.

TicketBAI’nin özellikleri

TBAI’nin kesilmesi için kullanılacak faturalandırma yazılımının belgelendirilmiş olması ve yerel vergi dairesine bağlanmış olması, aynı zamanda bilgisayarlarla, yazar kasalarla veya POS terminalleriyle entegre olabilmesi gerekiyor. Bu yazılımın TBAI belgelerini TBAI formatının tasarımına ve içeriğine uygun şekilde, önceden belirlenmiş bir XML dosyası halinde oluşturması ve bunları kesildiği anda gerçek zamanlı olarak yerel vergi dairesine göndermesi gerekiyor.

Her bir TBAI dosyasının elektronik olarak imzalanması ve yerel spesifikasyonlara göre oluşturulmuş bir TBAI kimlik kodunu ve TBAI QR kare kodunu içermesi zorunlu.

Zorunlu uygulama için TBAI takvimi

Bask Bölgesi’ndeki üç ilde yer alan Vilayet Konseyleri kendi yetki alanlarında uygulanacak kural ve gereklilikleri belirleyebilecek; bu nedenle her bir bölge, vergi mükelleflerinin ekonomik faaliyet tipine göre TBAI yükümlülüğüne uyması için kendi takvimini uyguluyor.

Her bir il için zorunlu TBAI uygulamasında mevcut takvim aşağıdaki şekilde:

 Alava:

• 1 Nisan 2022’den itibaren – Alava Vilayet Konseyi’yle çalışan müşavirlikler.
• 1 Temmuz 2022’den itibaren – İlaç, sağlık ve kişisel temizlik ürünlerinin perakende ticaretini yapanlar ve belli mesleki faaliyetlerde bulunanlar.
• 1 Ekim 2022’den itibaren – Diğer vergi mükellefleri.

Gipuzkoa:

• 1 Temmuz 2022’den itibaren – Mali yönetimle ilgili hizmetler.
• 1 Eylül 2022’den itibaren – Mesleki faaliyetler.
• 1 Kasım 2022’den itibaren – Perakende ticaret; konaklama ve pansiyon sektörü.
• 1 Nisan 2023’ten itibaren – İnşaat ve gayrimenkul geliştirme, ulaşım; dinlenme amaçlı, kültürel ve kişisel hizmetler.
• 1 Haziran 2023’ten itibaren – İmalat, toptan satış, telekomünikasyon, finansal faaliyetler ve sanat.

Bizkaia:

• 1 Ocak 2024’ten itibaren – Tüm sektörler için zorunlu.

Bask Bölgesi’nin üç ilinde TBAI projesinin kabul edilmesi, dolandırıcı nitelikte vergi faaliyetlerinin engellenmesine karşı etkili bir araç bulma yönünde önemli bir adımdır. Bu tedbir etkili olursa, İspanya’daki diğer bölgeler de gelecekte benzer gereklilikleri uygulamayı değerlendirebilir.

Önceki blog yazılarında, Romanya’daki yeni SAF-T gerekliliklerini derinlemesine incelemiştik. Geçtiğimiz haftalarda yayımlanan en son yönergede vergi dairesi, farklı büyüklükteki vergi mükellefleri için uygulama takvimlerinde güncelleme yaptı ve cezasız sürelerle ilgili bilgiler paylaştı.

Vergi dairesi takvimi netleştirmenin yanı sıra 10 Kasım 2021’de planın yeni bir versiyonunu yayımladı. Bu yeni planda, kısa süre önce yayımlanan Sorular ve Cevaplar belgesindeki yorumlar ve kaygılar da dikkate alınıyor.

Uygulama takvimi, orta ve küçük ölçekli vergi mükellefleri için başlangıçta ilan edilen takvimden daha uzun olacak. Ayrıca vergi daireleri, bu yeni sistemin yayımlanmasıyla birlikte büyük vergi mükellefleri listesini de güncelledi. Bu güncellemeyle birlikte ANAF büyük vergi mükellefleri listesine 1801 şirketi daha ekledi. Yeni eklenen vergi mükellefleri için uygulama tarihi 1 Temmuz 2022’de başlayacak.

Zorunlu bildirim için uygulama takvimi

• Büyük vergi mükellefleri (Romanya vergi daireleri tarafından tanımlanan ve 2021’de bu kategoriye dahil olan mükellefler) – 1 Ocak 2022
• Büyük vergi mükellefleri (Romanya vergi daireleri tarafından tanımlanan ve 2021’de bu kategoride yer almayan mükellefler) – 1 Temmuz 2022
• Orta ölçekli vergi mükellefleri – 1 Ocak 2023
• Küçük ölçekli vergi mükellefleri – 1 Ocak 2025

Cezasız süre

Talimata göre her ay SAF-T dosyası göndermekle yükümlü olan vergi mükellefleri için cezasız süre ilk raporlama için altı ay, ikinci raporlama için beş ay, üçüncü raporlama için dört ay, dördüncü raporlama için üç ay ve beşinci raporlama için iki ay.

Bu cezasız süre, ilk olarak üç ay olarak açıklanan süreden daha uzun. Cezasız süre sisteme yeni dahil edilen vergi mükellefleri için de uzatılacak, yani bu kategorideki vergi mükellefleri SAF-T raporlarını herhangi bir ceza almadan 1 Ocak 2023’e kadar gönderebilecek.