e-Fatura, e-Arşiv Fatura, e-Defter ve e-İrsaliye Zorunluluğu

Türkiye’de 10 yılı aşkın süredir hayatımızda olan e-belgeler, her yıl Gelir İdaresi Başkanlığı’nın (GİB) yayımladığı tebliğlerle kullanım alanını genişletiyor ve daha çok şirket e-belge mükellefi haline geliyor. GİB’in son yayımladığı tebliğler ile e-dönüşüm uygulamalarının kapsamı hem uygulama hem de mükellefler açısından genişledi. e-Belgeleri ve kimler için kullanımlarının zorunlu olduğunu detaylı inceleyelim.

2024’te e-Fatura Uygulaması

e-Fatura uygulamasının amacı; satıcı ile alıcı arasında güvenli, hızlı ve tasarruflu standart bir sistem oluşturmaktır. “e-Fatura Nedir?” sorusu için  açıklayıcı bilgilere ihtiyaç duyarsanız ilgili blog sayfasını ziyaret edebilirsiniz.

GİB’in yayımladığı Tebliğ’e göre:

• 2023 yılında brüt satış hasılatı 3 Milyon TL ve üzeri olan mükelleflerin, 1 Temmuz 2024 tarihiyle e-fatura uygulamasına geçiş yapmaları gerekiyor. Ayrıca:
• İnternet üzerinden satış yapanlardan, brüt satış hasılatı veya satışları ile gayrisafi iş hasılatı 2023 yılı hesap dönemi için 500 Bin TL ve üzeri olanlar,
• Gayrimenkul inşa, imal, alım, satım veya kiralama işlemlerini yapanlarla aracılık edenlerden, brüt satış hasılatı veya satışları ile gayrisafi iş hasılatı 2023 yılı hesap dönemi için 500 Bin TL ve üzeri olanlar,
• Motorlu taşıt, inşa, imal, alım, satım veya kiralama işlemlerini yapanlarla aracılık edenlerden, brüt satış hasılatı veya satışları ile gayrisafi iş hasılatı 2023 yılı hesap dönemi için 500 Bin TL ve üzeri olanlar,
• İnternet ortamında ilan yayınlayanlar ile internet reklamcılığı hizmet aracılarının brüt satış hasılatı veya satışları ile gayrisafi iş hasılatı 2023 yılı hesap dönemi için 500 Bin TL ve üzeri olanlar e-fatura zorunluluk kapsamında bulunuyor ve 1 Temmuz 2024 tarihiyle e-fatura uygulamasına geçiş yapmaları gerekiyor.
• Ek olarak: EPDK’dan şarj ağı işletmesi için lisans alan mükeflefler ve bu mükelleflerden sertifka alan istasyon işletmecilerinin 2 Ocak 2024 tarihi itibarıyla e-fatura uygulamasını kullanmaya başlamış olmaları bekleniyor.

2024’te E-Arşiv Fatura Uygulaması

e-Arşiv fatura uygulaması ile dijital ortamda hızlıca fatura oluşturabilir ve e-faturaya kayıtlı olmayan mükelleflere kolayca elektronik fatura gönderebilirsiniz.

GİB’in yayımladığı tebliğe göre:

• e-Fatura uygulamasına kayıtlı olan kullanıcıların, e-arşiv uygulamasına geçmesi de zorunludur.
• Aracı hizmet sağlayıcıları, internet ortamında ilan yayınlayanlar ile internet reklamcılığı hizmet aracılarının e-arşiv uygulamasına geçmesi zorunludur.
• Brüt satış hasılatı (veya satışları ile gayrisafi iş hasılatı) 3 Milyon TL ve üzeri olan mükelleflerin, Gelir/Kurumlar Vergisi Beyannamelerinin verildiği tarihi izleyen hesap dönemi başından itibaren e-arşiv fatura uygulamasına zorunlu olarak geçmeleri gerekir.
• E-fatura ve e-arşiv fatura uygulamalarına kayıtlı olmayan mükelleflerce aynı günde aynı kişi veya kurumlara düzenlenen faturaların vergiler dahil toplam tutarının 50.000 TL’yi aşması halinde söz konusu faturaların 1 Ocak 2020 tarihinden itibaren ücretsiz olarak sunulan e-Arşiv İnternet Portali (GİB PORTAL) üzerinden e-arşiv fatura olarak düzenleme zorunluluğu getirilecek.
• 483 SN VUK Genel Tebliği Madde 6’da belirtilen ÖKC kullanımından muafiyeti şartlarını sağlayarak ÖKC kullanımından muaf olan ve e-arşiv fatura uygulamasına dahil olan mükelleflerin; Kanunun 232’nci maddesinin ikinci fıkrasında belirtilen, işlemin gerçekleştiği yıla ait, fatura düzenleme zorunluluğuna ilişkin tutarı aşmayan perakende mal ve hizmet satışlarında düzenlenecek e-arşiv faturalarında müşterinin adı bölümüne “Nihai Tüketici” açıklaması ile düzenlenmesi halinde perakende satış fişi veya ödeme kaydedici cihaz fişi yerine kullanılabilmesine imkan verilmesi öngörülüyor.
• GİB’in yapacağı analiz çalışmalarıyla riskli ya da vergiye uyum düzeyi düşük mükelleflere ve başkanlıkça belirlenen diğer mükellef gruplarına yazılı bildirimle en az bir aylık süre vermek suretiyle e-arşiv fatura uygulamalarına geçme zorunluluğu getirilebilmesi öngörülüyor.

2024’te E-Defter Uygulaması

1 No’lu Elektronik Defter Genel Tebliği’ne göre e-Fatura uygulamasına yıl içinde zorunlu olarak geçen mükelleflerin, izleyen yılın başından itibaren e-Defter uygulamasını kullanmaları zorunludur. Bu kapsamda 2023 yılı içerisinde e-Fatura uygulamasını zorunlu olarak kullanmaya başlayan aşağıdaki mükelleflerin 1 Ocak 2024 itibarıyla e-Defter uygulamasını kullanmaya başlamaları gerekiyor:

Mükellef/Mükellef Grubu

• 2022 hesap dönemi için brüt satış hasılatı 3 Milyon TL ve üzeri olanlar,
• Elektronik ortamda mal ve hizmet satışı yapanlardan 2022 hesap dönemi için brüt satış hasılatı 500 bin TL ve üzeri olanlar,
• Aracı hizmet sağlayıcıları, internet reklamcılığı ve internet ortamında ilan yayınlayanlardan 2022 hesap dönemi için brüt satış hasılatı 500 Bin TL ve üzeri olanlar,
• Gayrimenkul alım, satım, kiralama, inşa ve imal yapanlardan 2022 hesap dönemi için brüt satış hasılatı 500 Bin TL ve üzeri olanlar,
• Motorlu taşıt alım, satım, kiralama, inşa ve imal yapanlardan 2022 hesap dönemi için brüt satış hasılatı 500 Bin TL ve üzeri olanlar,
• Ayrıca; Türk Ticaret Kanunu’nun 397’nci maddesinin dördüncü fıkrası uyarınca bağımsız denetime tabi olan şirketler, şartların sağlandığı yılı takip eden yılın başından itibaren e-Defter’e geçiş yapmak zorundalar.

2024’te E-İrsaliye Uygulaması

E-irsaliye uygulaması ile kağıt irsaliyeler 2020 yılı itibariyle GİB tarafından belirlenen standartlara göre elektronik belge olarak düzenleniyor, elektronik ortamda iletilip muhafaza ve ibraz ediliyor.

GİB’in yayımladığı tebliğe göre:

• E-irsaliye için zorunlu başlangıç tarihi, sektör ayrımı olmaksızın, 2023 yılında brüt satış hasılatı 10 Milyon TL ve üzeri olan e-Fatura uygulamasına kayıtlı olan mükellefler için 01 Temmuz 2024 olarak belirlenmiş durumda.

Daha fazlası için E-İrsaliye Kullanım Senaryoları yazımızı okuyabilirsiniz.

Not: Mükellefleri yukarıdaki şekilde belirlenen, elektronik belge olarak düzenlenmesi gereken faturaların ve arşiv faturaların, kağıt olarak düzenlenip gönderilmesi halinde özel usulsüzlük cezası uygulanmaktadır.