Son aylarda Gelir İdaresi Başkanlığı tarafından yapılan yeniliklerle e-defter kullanımlarında değişiklikler yaşandı. Cezai yaptırımları da olan bu değişikliklerin neler olduğunu, ne anlama geldiğini ve hangi tarihlere kadar uygulanmaya başlanması gerektiğini sizin için derledik…
Türkiye’de 2012 yılında e-defter yükümlülüğü ile başlayan verginin dijital dönüşümü, yeni tebliğlerle, mevcut tebliğlerdeki değişikliklerle her yıl üstüne eklenerek yolculuğuna devam ediyor. Vergi dünyasındaki ilk elektronik belge olan e-defterin gelişimi de bu şekilde sürüyor. Son dönemde Gelir İdaresi Başkanlığı (GİB) tarafından e-defter kullanımı ve saklanması/iletilmesi gibi süreçlerde yenilikler yapıldı. Bu değişiklikler özetle şu ana başlıkları içeriyor:
Kağıt Defterler “Yok” Sayılıyor
Gelir İdaresi Başkanlığı, 21.05.2024 tarihinde “Elektronik Defter Genel Tebliği (Sıra No: 1)’nde Değişiklik Yapılmasına Dair Tebliğ (Sıra No: 4)” adlı bir tebliğ yayınladı. Bu tebliğin söylediği en önemli şeylerden biri, o dönem itibarıyla e-defter’e geçme zorunluluğu olan fakat geçmeyen mükelleflerin “mutlaka elektronik defter oluşturması gerektiği” ve bu mükelleflerin tuttukları kağıt defterlerin artık yok sayılacağıydı.
Tebliğde ayrıca istisnai durumlardaki zorunlulukların nasıl uygulanması gerektiğine dair bilgi paylaşıldı. Eğer aşağıdaki başlıklardan biri hakkında bilgi almak istiyorsanız, tebliği detaylı bir şekilde incelemeniz faydalı olacaktır:
- Mükellefiyeti bulunan gerçek kişiden ticari şirkete dönüşme
- İflas eden ancak daha sonra iflası kaldırılan şirketler
- İşi bırakıp sonra tekrar mükellefiyeti bulunan gerçek kişi mükellefler, bilanço esasına göre defter tutma yükümlülüğünün bulunması halinde
Bununla birlikte aynı tebliğ ile defter gönderim son gününde de de değişiklik yapıldı. Normal hesap dönemi kullanan mükellefler için bu süre eskiden “takip eden 3. ayın son günü” şeklindeyken, yeni tebliğ ile beraber “4. ayın 10. günü” şeklinde değiştirildi. Tebliğde tarihlerle ilgili bir de tabloya yerildi. Aşağıda detaylı olarak inceleyebilirsiniz. Özel hesap dönemini kullanan mükelleflerin, tabloda yer alan bilgileri, hesap dönemlerinin başlangıç ve bitiş aylarına uygun olarak dikkate almaları gerekiyor.
| Aylık Yükleme Tercihinde Bulunulması Halinde | Geçici Vergi Dönemleri Bazında Yükleme Tercihinde Bulunulması Halinde | |||||
| Dönem | Gelir Vergisi Mükellefleri | Diğer Mükellefler | Dönem | Gelir Vergisi Mükellefleri | Diğer Mükellefler | |
| Ocak | Mayıs ayının 10 uncu gün sonu | Mayıs ayının 14 üncü gün sonu | Ocak- Şubat- Mart |
Haziran ayının 10 uncu gün sonu | Haziran ayının 14 üncü gün sonu | |
| Şubat | Haziran ayının 10 uncu gün sonu | Haziran ayının 14 üncü gün sonu | ||||
| Mart | Temmuz ayının 10 uncu gün sonu | Temmuz ayının 14 üncü gün sonu | ||||
| Nisan | Ağustos ayının 10 uncu gün sonu | Ağustos ayının 14 üncü gün sonu | Nisan- Mayıs- Haziran |
Eylül ayının 10 uncu gün sonu | Eylül ayının 14 üncü gün sonu | |
| Mayıs | Eylül ayının 10 uncu gün sonu | Eylül ayının 14 üncü gün sonu | ||||
| Haziran | Ekim ayının 10 uncu gün sonu | Ekim ayının 14 üncü gün sonu | ||||
| Temmuz | Kasım ayının 10 uncu gün sonu | Kasım ayının 14 üncü gün sonu | Temmuz- Ağustos- Eylül |
Aralık ayının 10 uncu gün sonu | Aralık ayının 14 üncü gün sonu | |
| Ağustos | Aralık ayının 10 uncu gün sonu | Aralık ayının 14 üncü gün sonu | ||||
| Eylül | Ocak ayının 10 uncu gün sonu | Ocak ayının 14 üncü gün sonu | ||||
| Ekim | Şubat ayının 10 uncu gün sonu | Şubat ayının 14 üncü gün sonu | Ekim- Kasım- Aralık |
Gelir vergisi beyannamesinin verileceği ayı takip eden ayın 10 uncu gün sonu | Kurumlar vergisi beyannamesinin verileceği ayı takip eden ayın 14 üncü gün sonu | |
| Kasım | Mart ayının 10 uncu gün sonu | Mart ayının 14 üncü gün sonu | ||||
| Aralık | Gelir veya kurumlar vergisi beyannamelerinin verileceği ayı takip edenayın 10 uncu günü sonuna kadar. | Kurumlar vergisi beyannamesinin verileceği ayı takip eden ayın 14 üncü gün sonu | ||||
İkincil Saklamaya Gerek Kalmadı
Yukarıdaki tebliğin hemen ertesi günü GİB, “e-Defter Uygulama Kılavuzu”, “e-Defter Uygulaması Web Servis Kılavuzu” ve “e-Defter Saklama Kılavuzu”na değişiklikler yaptı ve bununla ilgili bir duyuru yayınladı. “e-Defter Uygulamasına Dahil Olan Mükelleflerin Ve Uyumlu Yazılım Firmalarının Dikkatine” başlığıyla yayınlanan bu duyuru ile birlikte elektronik defterlerin gönderildiği adres değişmiş oldu.
Duyurunun yayınlandığı ile 22.05.2024 itibariyle, sektörde ikincil saklama adıyla bilinen, GİB’in mükelleflere bu zorunluluk için sunduğu “e-Defter Saklama Uygulaması” da son buldu. Çünkü GİB, sadece beratların değil, defterlerin (Yevmiye ve Kebir) kendisinin de gönderilmesi gereken bir uygulama başlattı. Böylece ikincil bir saklamaya ihtiyaç kalmadı. Eskiden sadece yevmiye ve kebir beratları GİB’e gönderilirken, bu duyuru ile birlikte her bir parça için “Yevmiye + Yevmiye Beratı” ikilisi ve aynı şekilde “Kebir + Kebir Beratı” ikilisi tek bir ZIP doyasında olacak şekilde Gelir İdaresi Başkanlığı’na gönderilmeye başlandı. Herhangi bir aracı kullanmadan doğrudan GİB’e kendi evraklarını ileten şirketlerin ve şirketler ile Gelir İdaresi Başkanlığı arasında bu işlevi göre tüm özel entegratörlerin çok hızlı bir şekilde değişikliğe adapte olması gerekiyordu. Sovos’un uzman ekipleri hızla değişikliğe uyum sağlayarak sistemlerini, e-defter ürünlerini güncelledi. GİB tarafından değişikliğin yapılması için belirtilen son tarih olan 10.06.2024’ten önce, müşterilerinin yeni yöntemle defter göndermelerine olanak tanıdı.
Aynı duyuruda GİB, şirketlerin üzerinden iş yükünü önemli ölçüde alan “Muvafakatname” özelliğini de getirdi. Bu özellikle beraber mükellefler, defterlerinin uyumlu yazılım firmalarının ya da meslek mensuplarının kendi imzası ile imzalanmasına izin verebilir hale geldi. Bunun için şirketlerin GİB’in “Digital Vergi Dairesi” platformundan ilgili özel entegratörü seçerek başvuru yapması yeterli. Tabii özel entegratörün hali hazırda ilgili geliştirmeleri yapmış olması gerekiyor.
e-Defter Zorunluluğu Kapsamına Yeni Mükellefler Eklendi
05.06.2024 tarihinde GİB’in e-defter mükellefleri ve uyumlu yazılım firmalarına yönelik yayınladığı duyuru ile birlikte, “bir sonraki duyuruya kadar” Elektronik Defter Raporu gönderimi durduruldu. Konuyla ilgili o tarihten bugüne herhangi bir ek duyuru yayınlanmadı.
15.08.2024 tarihinde ise Gelir İdaresi Başkanlığı bir taslak tebliğ yayınladı. Bu tebliğ 08.11.2024 tarihinde resmi gazetede yayınlanarak resmi hale geldi. “Elektronik Defter Genel Tebliği (Sıra No: 1)’nde Değişiklik Yapılmasına Dair Tebliğ” şu yenilikleri içeriyor:
Defter zorunluluğu kapsamına, bilanço esasına göre defter tutmak zorunda olan mükellefler ile ihtiyari olarak bilanço esasına göre defter tutmayı tercih eden mükellefler eklendi. Daha önce e-faturaya geçiş zorunluluğu olanlar ile bağımsız denetime tabi olan firmalar bu kapsamda yer alıyordu. Bu yeni belirlenen mükelleflere 01.01.2025’ten tarihinden itibaren e-deftere geçiş zorunluluğu getirildi. Özel hesap dönemi kullanan mükelleflerin ise 2025 yılı içinde başlayan hesap dönemi başından itibaren geçişlerini tamamlamaları gerekeceği belirlendi.
İlgili tebliğde, defter ve berat dosyalarının beyan edilme günlerinde değişiklik yapıldı. Buna göre: gelir vergisi mükelleflerinde, ilgili olduğu ayı takip eden dördüncü ayın 10’uncu günü sonuna kadar; diğer mükelleflerde ilgili olduğu ayı takip eden dördüncü ayın 14’üncü günü sonuna kadar ilgili dosyaların oluşturulmaları ve beyan edilmeleri gerekiyor.
Yine aynı tebliğde, uyumlu yazılım firmaları için cezai maddeler de açıklandı. Bu bölümde Vergi Usul Kanunu’na göre ilgili firmalara ceza kesilebileceği gibi, kendilerine verilen süre içerisinde eksiklikleri gidermeyen uyumlu yazılım firmalarının ve giderilmesi istenen eksikliği aynı takvim yılı içerisinde birden fazla kez tespit edilen firmaların, uyumlu yazılım izinlerinin Başkanlık tarafından iptal edilebileceği vurgulandı.
Tüm bu değişikliklerle birlikte uyumlu yazılım firmalarına yönelik yaptırımların da artırılması Gelir İdaresi Başkanlığı’nın e-defterin kapsam alanını genişletme konusundaki kararlılığının önemli bir göstergesi. Dünya genelinde artık e-dönüşümün faydaları kadar, bu değişikliklere uymayan şirketlere uygulanacak yaptırımlar da konuşuluyor. Dijital dönüşümün zorunluluk haline geldiği, gelişmelerin sıkı sıkı takip edilmesi gereken bu dönemde, GİB tarafından yapılan tüm yeniliklerden haberdar olmak ve hızla uyumlanmak için ekiplerimizle iletişime geçebilirsiniz.
Harekete Geçin
Türkiye’deki e-dönüşüm uygulamalarına ilişkin son güncellemeler ve zorunluluk kapsamları hakkında tüm detayları öğrenmek için uzman ekibimizle iletişime geçin.
