Gelir İdaresi Başkanlığı, 12 Kasım 2024 tarihinde, Vergi Usul Kanunu Genel Tebliği’nde değişiklikler yapan yeni bir tebliğ yayınladı. Yapılan değişiklikler kapsam genişlemesinin yanı sıra Gelir İdaresi Başkanlığı’nın süreçlerin daha titiz ilerlemesi ve e-dönüşümün her alana yayılması konusundaki kararlılığının da habercisi oldu. Önümüzdeki dönemde hem mükelleflerin hem de özel entegratörlerin süreçlerini çok daha hassas ilerletmesi gerekiyor. “Vergi Usul Kanunu Genel Tebliği’nde (Sıra No:509) Değişiklik Yapılmasına Dair Tebliğ (Sıra No:573)” adlı tebliğ ile e-arşiv fatura, e-dekont, e-irsaliye, e-adisyon, e-müstahsil makbuzu, e-gider pusulası belgelerinde yapılan değişiklikler ve entegrasyon süreçleri hakkında mükelleflerin bilgi sahibi olması önem taşıyor. İlgili değişiklikleri uzmanlarımızın hazırladığı yazıdan öğrenebilirsiniz.
Gelir İdaresi Başkanlığı’nın yayınladığı, “Vergi Usul Kanunu Genel Tebliği’nde (Sıra No:509) Değişiklik Yapılmasına Dair Tebliğ (Sıra No:573)” adlı tebliği ile hem e-belgelerin kapsamında hem de entegrasyon konularında önemli değişiklikler yapıldı. Bu değişiklikler, kurumların özel entegratör seçiminin ve entegrasyon seçeneklerinin önemine de dikkat çekti.
Özel Entegratör Seçiminin Önemi Arttı
Yeni tebliğ ile kılavuzlarda belirlenen usul ve esaslara aykırı davrandığı tespit edilen özel entegratörlere cezai yaptırımlar uygulanacağı belirtildi. Eksikliklerini gidermeyen özel entegratörlerin, özel entegratörlük izinlerinin Başkanlık tarafından iptal edilebileceği ve bir yıl süreyle tekrar başvuru yapamayacakları duyuruldu. Bu durum, şirketlerin e-belge işlerinin aksamaması için özel entegratör seçimlerinde ne kadar hassas davranmaları gerektiğinin de altını çizdi. İlgili madde tebliğde şu şekilde yer aldı:
- “e-Belgelerin oluşturulması, imzalanması, iletilmesi ve saklanması ile bunlara ilişkin sistem ve yazılım gereksinimleri hususlarında ilgili kanun ve tebliğ ile Bakanlık ve Başkanlıkça yayımlanan kılavuzlarda belirlenen usul ve esaslara aykırı davrandığı tespit edilen özel entegratörlere 213 sayılı Kanunun ilgili ceza hükümleri tatbik olunur. Ayrıca söz konusu özel entegratörlere münasip bir süre verilerek bahse konu eksikliklerin giderilmesi istenir. Verilen süre içerisinde söz konusu eksiklikleri gidermeyen özel entegratörler ile giderilmesi istenen eksikliği aynı takvim yılı içerisinde birden fazla kez tespit edilenlerin özel entegratörlük izinleri Başkanlık tarafından iptal edilebilir. İzinleri iptal edilen özel entegratörlerin, iptal edilen izinlerine ilişkin özel entegratörlük başvuruları, izinlerinin iptal edildiği tarihten itibaren bir yıl geçmeden değerlendirmeye alınmaz.”
Entegrasyon Şartlarını Sağlayamayan Firmalara Uyarı ve Ceza
Tebliğdeki en dikkat çekici değişikliklerden biri de entegrasyon yöntemleri hakkında oldu. Doğrudan entegrasyon şartlarını sağlayamayan firmalara bildirimde bulunularak tespiti izleyen üçüncü aydan itibaren hesaplarının kapatılacağı, usul ve esaslara uymayanlara 213 sayılı VUK’a göre ceza uygulanacağı belirtildi. Doğrudan entegrasyon yöntemi için şu ibare tebliğe eklendi:
- “Bilgi işlem sistemleri yeterli olan mükelleflerin,” ibaresi yerine “Faaliyet konusu, mükellefiyet süresi, vergi, şirket veya mükellefiyet türü, aktif ya da öz sermaye büyüklüğü, brüt satış hasılatı (veya satışları ile gayrisafi iş hasılatı), sektör, düzenlenen belge sayısı ile bilgi işlem altyapısı gibi hususlarda Başkanlık tarafından belirlenen şartları sağlayan ve başvuruları Başkanlıkça uygun bulunan mükelleflerin,”
Tebliğde belirtilen e-belge kullanımları ile ilgili değişiklikler ise şu şekilde oldu:
e-Arşiv Herkes İçin Zorunlu Oluyor
İlgili tebliğ ile daha önce 5 bin TL olarak belirlenen e-arşiv fatura düzenleme sınırı 1 Ocak 2025’ten 2026 yılına kadar 3 bin TL’ye düşürüldü ve 2026 itibarıyla sınır tamamen ortadan kaldırıldı. Başka bir deyişle, Gelir İdaresi Başkanlığı’nın e-dönüşümdeki kararlılığının yeni bir adımı olarak, 2026 itibarıyla tüm mükelleflerin e-arşiv fatura kapsamına gireceği, tutara bakılmaksızın ilgili belgelerin e-arşiv fatura olarak düzenlenmesi gerekeceği duyuruldu. Bu değişiklik tebliğde şu ifadelerle belirtildi:
- “Aynı Tebliğin ‘IV.2.4.3. e-Arşiv Fatura Olarak Düzenlenme Zorunluluğu Getirilen Diğer Faturalar’ başlıklı bölümünün birinci fıkrasında yer alan ‘1/1/2020 tarihinden itibaren düzenlenecek faturaların, vergiler dahil toplam tutarının 5 Bin TL’yi (vergi mükelleflerine düzenlenenler açısından Kanunun 232’nci maddesinin ikinci fıkrasında belirtilen, işlemin gerçekleştiği yıla ait, fatura düzenleme zorunluluğuna ilişkin tutarı) aşması halinde, söz konusu faturaların,’ ibaresi ‘düzenlenecek faturaların; 1/1/2025 ila 31/12/2025 tarihleri arasında vergiler dahil toplam tutarının 3 Bin TL’yi aşması halinde, 1/1/2026 tarihinden itibaren ise tutarına bakılmaksızın,’ şeklinde değiştirilmiş ve aynı bölümde yer alan üçüncü fıkra yürürlükten kaldırılmıştır.”
Bununla birlikte yine “e-Arşiv Fatura Olarak Düzenlenme Zorunluluğu Getirilen Diğer Faturalar başlığındaki aşağıdaki madde, 01/01/2026’dan geçerli olmak üzere yürürlükten kaldırıldı.
- “Aynı günde aynı kişilere düzenlenen faturalar topluca birlikte değerlendirilecek olup, faturaların vergi dâhil tutar toplamının belirtilen tutarı aşması halinde, söz konusu faturaların e-Arşiv Fatura olarak düzenlenmesi ve alınması zorunluluğu bulunmaktadır.”
e-İrsaliye Kapsamı Genişletildi
Tebliğ’in 3’üncü ve 4’üncü maddesinde belirtilen değişiklikler ile e-irsaliye kapsamı genişletildi. Buna göre: “İnşaat Demiri İzleme Sistemine geçiş zorunluluğu getirilen mükelleflerden brüt satış hasılatı (veya satışları ile gayrisafi iş hasılatı) 2024 ve müteakip hesap dönemlerinde 1 Milyon TL ve üzeri olan mükellefler” e-irsaliye kapsamına alındı. Bu mükelleflerin, söz konusu şartların sağlandığı ayı izleyen dördüncü ayın başından itibaren e-irsaliye kullanımına geçmesi gerekiyor.
Finansman Şirketleri e-Dekont Kapsamına Alındı
Tebliğ’in 5 ve 6’ncı maddelerinde belirtilen değişiklikler ise e-dekont uygulamasının kapsamını genişletti. İlgili değişiklikler ile e-dekont uygulaması sadece bankalar için olmaktan çıkarılıp, finansman şirketleri de bu kapsama alındı. “Bankalar” ibaresinin ardından “ve Vergi Usul Kanunu Genel Tebliği (Sıra No:435)’nin (2) numaralı bölümünde sayılan kuruluşlar” ibaresi eklendi.
Tebliğ’de e-dekont uygulamasını ilgilendiren bir değişiklik daha yapıldı. Belge Numarası başlığında; “e-Dekont uygulaması kapsamında 4 haneli birim kodu ve en az 14 haneli sıra numarasından oluşan numara, hava yolu firmalarınca düzenlenen e-Biletlerde ise bu numara yerine IATA nezdindeki kod numarası ile başlayan toplam on üç haneli bilet numarası da belge numarası yerine kullanılabilecektir” ibaresi şu şekilde güncellendi: “Hava yolu firmalarınca düzenlenen e-Biletlerde bu numara yerine IATA nezdindeki kod numarası ile başlayan toplam on üç haneli bilet numarası belge numarası yerine kullanılabilecektir.” Böylece e-dekont uygulaması kapsamındaki 4 haneli birim kodu ve en az 14 haneli sıra numarasından oluşan numara kısmı yürürlükten kaldırılmış oldu.
e-Adisyon’da Bulunması Gereken Bilgiler Güncellendi
Tebliğ’de e-adisyonla ilgili yapılan değişiklikler de duyuruldu. Buna göre e-adisyonda bulunması gereken bilgilerden “Düzenlenen e-Adisyon belgesinin ilişkili olduğu e-Fatura veya e-Arşiv Fatura’nın evrensel tekil tanımlama numarası (ETTN) veya perakende satış fişinin düzenlendiği ÖKC’nin cihaz sicil numarası” ile ilgili gereklilik yürürlükten kaldırıldı.
e-Müstahsil Makbuzu İçin Bir İstisna Getirildi
Tebliğ’de e-müstahsil makbuzu ile ilgili de bir değişiklik yer aldı. e-Müstahsil Makbuzunun en az bir nüsha kağıt çıktısı alınarak, çıktının her iki tarafça ıslak imza ile imzalanması koşuluna aşağıdaki istisna getirildi:
- “Başkanlık tarafından faaliyet konusu, mükellefiyet süresi, vergi, şirket veya mükellefiyet türü, aktif ya da öz sermaye büyüklüğü, brüt satış hasılatı (veya satışları ile gayrisafi iş hasılatı), sektör ve düzenlenen belge sayısı gibi kriterler ayrı ayrı veya birlikte dikkate alınarak belirlenen mükellefler için uygulanmak üzere, müstahsil makbuzunun muhataplarının bilgilerinin bilgi teknolojileri ve/veya iletişim araç ve ortamları üzerinden doğrulanması ve gerekli olan bilgilerin e-Müstahsil Makbuzunda yer alması suretiyle düzenlenmesi de mümkündür.”
e-Gider Pusulası
Benzer şekilde e-gider pusulasında da kağıt çıktının muhatabı tarafından imzalanması yerine bir istisna getirildi. Bu düzenlemeden faydalanabilmek için mükellefler tarafından yapılacak başvuru konusunda ebelge.gib.gov.tr adresinde yayımlanacak kılavuzların takip edilmesi gerekiyor:
- “Başkanlık tarafından faaliyet konusu, mükellefiyet süresi, vergi, şirket veya mükellefiyet türü, aktif ya da öz sermaye büyüklüğü, brüt satış hasılatı (veya satışları ile gayrisafi iş hasılatı), sektör ve düzenlenen belge sayısı gibi kriterler ayrı ayrı veya birlikte dikkate alınarak belirlenen mükellefler için uygulanmak üzere, gider pusulasının muhataplarının bilgilerinin bilgi teknolojileri ve/veya iletişim araç ve ortamları üzerinden doğrulanması ve gerekli olan bilgilerin e-Gider Pusulasında yer alması suretiyle düzenlenmesi de mümkündür.”
Zorunlu Durumlarda e-Fatura Yerine e-Arşiv Düzenlenebilir
Tebliğde, “e-Belge Olarak Düzenlenme Zorunluluğu Getirilen Belgelerin Kâğıt Olarak Düzenlenebileceği Haller” başlığındaki “ç” bendi de aşağıdaki şekilde değiştirildi ve zorunlu durumlarda e-arşiv düzenlenmesine imkan tanındı.
- Aynı Tebliğin “V.7. e-Belge Olarak Düzenlenme Zorunluluğu Getirilen Belgelerin Kâğıt Olarak Düzenlenebileceği Haller” başlıklı bölümünün birinci fıkrasının (ç) bendinde yer alan “düzenlenmesine” ibaresinden sonra gelmek üzere “ve e-Fatura yerine e-Arşiv Fatura düzenlenmesine” ibaresi eklenmiş, aynı fıkrada yer alan “düzenlenmesi durumunda” ibaresi “düzenlenmesi [(ç) bendi bakımından e-Fatura yerine e-Arşiv Fatura düzenlenmesi de dâhil] durumunda” şeklinde değiştirilmiştir.
Tebliğ hakkındaki sorularınızla ilgili bize ulaşabilirsiniz.
Harekete Geçin
Türkiye’deki e-dönüşüm uygulamalarına ilişkin son güncellemeler ve zorunluluk kapsamları hakkında tüm detayları öğrenmek için uzman ekibimizle iletişime geçin.
