e-Dönüşüm uygulamaları arasında en yaygın kullanıma sahip olan e-Fatura hakkında kullanıcılar sıklıkla “e-Fatura nasıl kesilir”, “e-Fatura nasıl düzenlenir?”, “kesilmiş bir e-Faturayı reddetmek mümkün mü?”, “e-Fatura nasıl iptal edilir?”, “mali mühür olmadan e-Fatura kesilir mi?”, “şahıs şirketi için e-Fatura nasıl kesilir?” gibi sorular yöneltiyor. e-Fatura keserken dikkat edilmesi gereken önemli konularla ilgili soruları Sovos uzmanları yanıtladı…
Kâğıt fatura ile aynı hukuki niteliklere sahip olan e-Fatura, 213 sayılı Vergi Usul Kanunu hükümleri gereği bir faturada yer alması gereken bilgileri içeren, satıcı ve alıcı arasındaki iletimin elektronik olarak gerçekleştiği bir belge türü. Veri format ve standardı ise Gelir İdaresi Başkanlığı (GİB) tarafından belirlenen bu elektronik belge türü, Türkiye’de Mart 2010’dan bu yana kullanılıyor. GİB, belirli aralıklarla tebliğler yayınlayarak e-Fatura kullanımına yeni düzenlemeler getiriyor. E-Fatura ile ilgili güncel düzenlemeleri linkte yer alan GİB’in internet sitesinden takip edebilirsiniz.
E-Dönüşüm uygulamalarına katılanların e-Fatura uygulaması ile ilgili ilk olarak akıllarına en çok takılan konulardan biri e-Fatura ile e-Arşiv Fatura arasındaki farklar. Özünde aynı işlevi gören bu iki faturadan elektronik fatura yalnızca e-Fatura kullanıcılarına kesilip gönderilebilirken; e-Arşiv Fatura ise göndericinin e-Fatura mükellefi, alıcının ise e-Fatura sistemine kayıtlı olmayan kâğıt fatura kullanıcısı veya son kullanıcı olması durumunda kullanılabilen bir uygulama.
GİB’in yayınladığı son tebliğ ile e-Fatura kesmesi zorunlu olan işletmeler şöyle belirlenmiştir: 2022 hesap dönemi içinde 3 milyon TL’lik brüt satış hasılatı sınırını sağlayan şirketlerin 1 Temmuz 2023 itibarıyla e-Fatura kullanımı zorunludur. Buna ek olarak aşağıdaki sektörlerden birinde faaliyet gösteren ve 2022 yılı hesap dönemi içerisinde 500 Bin TL’lik brüt satış hasılatı sınırını sağlayan şirketlerin de 1 Temmuz 2023 itibarıyla e-Fatura ve e-Arşiv Fatura uygulamasını kullanmaya başlaması zorunlu olmuştur. Ayrıntılı bilgiyi “Temmuz 2023’te e-Fatura: Kullanmaya Başlamak İçin Bilmeniz Gerekenler” blogumuzda bulabilirsiniz.
e-Faturayı, Gelir İdaresi Başkanlığı’nın web sitesinde bulunan e-Fatura portalı üzerinden hazırlayabilir ya da Sovos gibi GİB’den onaylı özel entegratörlerden biri sayesinde de e-Fatura kesmeye başlayabilirsiniz. Hız, erişilebilirlik, belgeleri saklama, yasal uyumluluk süreçlerinizi sizin adınıza takip etme gibi ek faydalar da düşünüldüğünde özel entegratör ile çalışmak avantajlı bir seçenek olarak öne çıkıyor.
Yasal kapsama dahil olan şahıs şirketleri halihazırda e-Fatura mükellefidir. Eğer mükellef değilse de şahıs şirketleri e-Fatura kullanımını gönüllü olarak tercih edebilir. e-Fatura kullanımı başladıktan sonra şahıs şirketleri de faturalarını tüm e-Fatura mükellefleri ile aynı şekilde GİB’in portalı üzerinden ya da özel entegratörleri aracılığıyla kesebilirler.
e-Fatura’nın iptal ve iade süreci teknik olarak kâğıt fatura ile aynıdır. Düzenleyen şirket, kestiği bir fatura için e-Fatura iptal ve itiraz portalı üzerinden iptal talebinde bulunabilir. Talep, alıcı mükellefin e-Fatura iptal ve itiraz portalına iletilir. Ardından karşı tarafın da onayı ile birlikte temel faturanın iptali gerçekleşir. E-Fatura iptal ve iade işlemleriyle ilgili blogumuzu buradan okuyabilirsiniz.
Ticari e-Fatura’da iptal işlemi ‘gönderen’ tarafından gerçekleştirilemez. Faturanın alıcı tarafından 8 günlük süre içerisinde ret uygulama yanıtı ile reddedilmesi halinde bir iptal durumu söz konusu olur. Faturanın 8 günlük süre içinde reddedilmemesi halinde ise fatura kabul edilmiş sayılacaktır.
e-Fatura reddetme konusunda “Temel e-Fatura” ve “Ticari e-Fatura” senaryolarına ayrı ayrı bakmak gerekir.
Temel e-Fatura, Gelir İdaresi Başkanlığı tarafından uygulamaya konmuş, kâğıt fatura ile aynı hukuki niteliklere sahip ve fatura alıcısının sistem üzerinden reddetme olanağı olmayan elektronik fatura senaryosudur. Temel e-fatura senaryosunda, alıcının faturayı sistem üzerinden reddetme şansı yoktur. Bu nedenle alıcı ya da satıcı taraf, e-Fatura’nın iptal işlemi için ‘e-Fatura İptal Portalı’ üzerinden öncelikle fatura numarasını ve faturanın toplam tutarını girmelidir. Mali mühür ile imzalandıktan sonra karşı tarafa ‘iptal talebi’ olarak gönderilmesi ve karşı tarafın talebi onaylaması gerekir. Muhatabın iptal talebini onaylaması ile e-fatura reddedilmiş olur.
Ticari e-fatura ise temel e-Fatura’dan farklı olarak alıcıya onay ve ret seçeneği sunar. Ticari e-Fatura reddi, faturayı gönderen tarafından yapılamaz. Alıcı tarafın Ticari e-Fatura’yı 8 gün içinde reddetmesi gerekir. Faturanın 8 gün içerisinde reddedilmemesi halinde ise söz konusu fatura kabul edilmiş sayılacağından faturanın iptali ancak iade faturası kesilmesi yoluyla mümkündür.
Elektronik faturalar, düzenlendikten sonra belirli bir süre boyunca saklanmak zorundadır. Faturalar Gelir İdaresi Başkanlığı’nın internet portalı üzerinden düzenleniyor olsa da saklama işlemi mükellefin sorumluluğundadır. Mükelleflerin düzenlenen faturaları kendi firmalarının bilgi işlem sistemlerinde saklamaları ya da GİB’den saklama hizmeti yetkisi almış kuruluşlar tarafından saklanmasını sağlamaları gerekir.
Sovos, faturalarınızı dijital olarak 10 yıl saklayarak hem kaybolmasını önler hem de dilediğiniz zaman hızlı bir şekilde ulaşabilmenizi sağlar. Sovos e-Arşivleme; ülke uyumluluk haritaları, koruma setleri, zaman damgaları, imzalama ve doğrulama hizmetleri dahil 60’tan fazla ülke için evrensel ve uyumlu elektronik fatura arşivleme özelliği sunar. Denetim sonrası özellikleri ile sizi beklenmedik denetimlere karşı korur ve Sovos uzmanlarının takip ettiği yerel uyumluluk gereksinimlerine göre otomatik olarak güncellenir.
e-Fatura uygulamasına kayıtlı bir kullanıcının, ünvanının değişmesi halinde bu değişikliğe ait Ticaret Sicil Gazetesi’nin fotokopisi ve durumu izah eden bir dilekçe ile Gelir İdaresi Başkanlığı’na posta yoluyla başvurması gerekmektedir. Bunun yanı sıra yeni ünvana ait mali mühür temini için de yine elektronik ortamda Kamu Sertifikasyon Merkezine başvurulması gerekir.
Peki “mali mühür olmadan e-Fatura kesilebilir mi?”
e-Fatura sistemindeki ünvan, dilekçeye istinaden güncellenecek olup, mükellef yeni mali mühürlerini temin edene kadar, eski ünvana ait mali mühürleri ile işlem yapmaya devam edebilir.
e-Fatura kâğıt fatura ile aynı düzenlemelere tabi olduğu için kâğıt faturalar için geçerli olan hüküm elektronik faturalar için de geçerli. Buna göre e-Fatura’da da fatura düzenleme süresi malın teslimi veya hizmetin yapıldığı tarihten itibaren 7 gün olarak belirlenmiştir. e-Fatura, sistem üzerinde oluşturulup yedi gün içerisinde alıcı tarafa iletilmelidir.
Faturaların, malın teslimi veya hizmetin yapıldığı tarihten itibaren 7 günlük süre içerisinde düzenlenmesi gerekir. Bu nedenle 7 günlük süre haricinde geriye dönük e-Fatura kesilmesi mümkün değildir.
e-Fatura’ya itiraz için gerekli süre, faturanın alındığı tarihten itibaren 8 gün olarak kabul edilir.
Türk Ticaret Kanunu’nun 21/2 maddesinde “Bir faturayı alan kimse aldığı tarihten itibaren 8 gün içinde, içeriği hakkında bir itirazda bulunmamışsa içeriğini kabul etmiş sayılır.” hükmü yer alır. Buna göre; faturaya itiraz için gerekli süre, bu faturanın alındığı tarihten itibaren 8 gün olarak kabul edilir. Faturayı alan tarafın, buna 8 gün içinde itiraz edebilmesi için her şeyden önce bu süre içinde bulunduğunu belgelemesi ve faturayı düzenleyen tarafa da itiraz ettiği tarihin, faturayı teslim aldığı tarihten itibaren 8 günlük süre içinde olduğunu belirtmesi gerekir.
Dijitalleşmenin en önemli ayaklarından biri e-Dönüşüm’e geçiş yapmaktır. e-Dönüşüm’e geçiş yaparak ön muhasebe süreçlerinizi dijital ortama taşıyabilir, e-Dönüşüm ürünlerinin sunduğu avantajlardan faydalanabilirsiniz. Özellikle e-Dönüşüm ürünlerinin en önemli oyuncularından biri olan e-Fatura ile faturalarınızı elektronik ortama taşıyarak zaman, maliyet ve iş gücünden hiç de azımsanmayacak bir tasarruf elde edebilirsiniz. e-Fatura kullanıyorsanız; faturalarınızı oluşturmak, düzenlemek, alıcıya iletmek ve hatta iptal etmek saniyeler içerisinde, ofisten uzakta dahi olsanız yapabileceğiniz işlemler haline gelir.
Şirketinizde SAP kullanıyorsanız e-Fatura uyumu için seçeneklerinizi bu blogda kaleme aldık.
Türkiye’deki e-Dönüşüm uygulamalarına ilişkin son güncellemeler ve zorunluluk kapsamları hakkında tüm detayları öğrenmek için uzman ekibimizle iletişime geçin.
Son zamanlarda sıklıkla karşılaşılan “e-Defter nedir?”, “Hangi defterleri dijital olarak tutmak zorunludur?”, “e-Defter gönderme tarihleri nedir?”, “e-Defter berat gönderme süresi hakkında bilgi”, “e-Defter ikincil kopya saklama süreleri nasıldır?” gibi soruların yanıtlarını tek bir yazıda sizlerle paylaşmak istedik.
Kısaca ‘yasal olarak tutulması zorunlu defterlerin dijital ortamda oluşturulması’ olarak tanımlayabileceğimiz e-Defter uygulamasını daha detaylı olarak şöyle anlatabiliriz: e–Defter, Türk Ticaret Kanunu ve Vergi Usul Kanunu’na göre tutulması zorunlu olan Yevmiye Defteri ve Büyük Defter’in (Defter-i Kebir) elektronik ortamda Gelir İdaresi Başkanlığı (“GİB” veya Başkanlık) tarafından belirlenen usul ve esaslar çerçevesinde tutulmasını ve bunların beratlarının oluşturularak GİB’in sistemine gönderilmesini ifade eder. İşletmelerin finansal işlemlerinin dijital ortamda tutulmasına olanak tanıyan bir sistemdir. Bu sistem sayesinde işletmeler, kâğıt tabanlı işlemleri terk ederek zaman ve maliyet tasarrufu yapabilirler, Yevmiye defterinde ve Defter-i Kebirde bulunan tüm kayıtlara ihtiyaç anında kısa sürede ulaşabilirler ve kurumsallaşma süreçlerinde dijital dönüşümün rüzgarından faydalanabilirler.
Defter tutma zorunluluğu olan mükellefler, gelen ve giden faturalar, satışlar, alımlar, giderler, tahsilatlar, ödemeler gibi işletme faaliyetlerine ilişkin tüm bilgileri, Vergi Usul Kanunu’nda belirtilen esaslara göre defterlerine kaydetmek zorundadırlar. Defter tutma zorunluluğu olan mükellefler, e-fatura kullanıyor olsalar bile, e-Defter oluşturma ve saklama zorunluluğuna tabidirler.
GİB’in yayınladığı tebliğ kapsamında e-Defter uygulamasına dahil olan mükellefler dahil oldukları aydan itibaren söz konusu defterlerini kâğıt ortamında tutamazlar. Bu mükelleflerin kâğıt ortamında tuttukları defterler hiç tutulmamış sayılır. Defterlerin artık dijital ortamlarda tutulması ve saklanması gerekir.
Defterlerin asıl kopyaları mükellef tarafından saklanırken; e-Defter dosyaları ile bunlara ilişkin berat dosyalarının ikincil kopyalarının asgari 10 yıl süre ile muhafaza edilmesi zorunluluğu 2020 yılında getirilmiştir.
Kanunen tutulması gereken defterlerin Vergi Usul Kanunu’na göre 5 yıl, Türk Ticaret Kanunu’na göre 10 yıl saklanma zorunluluğu vardır.
e-Defter uygulamasında oluşturulacak defterler Yevmiye Defteri ve Büyük Defterdir. Süreç öncelikle Yevmiye Defterinin ardından da onun üzerinden Büyük Defterin oluşturulması şeklinde ilerlemelidir.
e-Defterde, basılı defterlerden farklı olarak noter onayı gerekmez. Bunun yerine, e-Defter Genel Tebliği’nde yer alan usul ve esaslar çerçevesinde, elektronik ortamda oluşturulan defterlere ilişkin olarak, GİB tarafından belirlenen standartlara uygun bilgileri içeren ve mali mühür ya da elektronik imza ile onaylanmış elektronik dosyalar olan beratlar vardır. Berat, defterin ilgili döneminin mühürlendiği ve değiştirilemeyeceği anlamına gelir.
e-Defter tutma sürecinde hesap döneminin ilk ayına ait beratın alınması açılış onayı, son ayına ait beratın alınması kapanış onayı, diğer aylara ait beratların alınması ise ilgili aylara ait defterlerin noter onayı yerine geçer.
e-Defter ikincil kopyalarının GİB‘e iletilmesi de bir yükümlülüktür. e-Defter ikincil kopyaları, GİB‘in belirlediği formatta hazırlanarak, elektronik ortamda iletilmelidir. İletim işlemi, Gelir İdaresi Başkanlığı’nın belirlediği süreler içinde yapılmalıdır.
e-Defterlerin GİB’in ya da özel entegratörün bilgi işlem sistemlerine yüklenmesi için belli süreler söz konusudur. E-defter kullanımına geçerken işletmeler bunun aylık ya da üç aylık olması ile ilgili bir seçim yaparlar.
Aylık yükleme yapacak işletmeler için her ayın yüklemesi, üçer aylık takip eden süreçlerde yapılır. Örneğin Ocak ayı beratları Nisan sonuna kadar, Şubat ayı beratları Mayıs sonuna kadar yüklenmelidir. Aralık’a kadar bu süreç böyle devam eder, Aralık ayı ise gelir veya kurumlar vergisi beyannamelerinin verileceği ayın sonuna kadar iletilmelidir.
Üç aylık seçilen yüklemelerde ise Ocak, Şubat ve Mart ayı beratları her biri ayrı ayrı Mayıs ayı sonuna kadar yüklenmelidir. Nisan, Mayıs, Haziran ayları Ağustos ayı sonuna kadar; Temmuz, Ağustos, Eylül ayları Kasım ayı sonuna kadar yüklenmelidir. Eylül, Kasım, Aralık ayları ise yine gelir veya kurumlar vergisi beyannamelerinin verileceği ayın sonuna kadar iletilmelidir.
Hesap dönemine ait açılış, kapanış ve diğer beratlarının yüklenmemesi durumlarında Vergi Usul Kanunu’nun 352’nci maddesine göre birinci derece usulsüzlük; geç yüklenmesi durumunda ise ikinci derece usulsüzlük nedeniyle cezai yaptırım uygulanabilir. Defterlerin Türk Ticaret Kanunu’nda (TTK) belirlenen usul ve esaslara aykırı olarak tutulması durumunda ise TTK’nın 562’nci maddesine dayanarak idari para cezası uygulanması söz konusu olabilir.
İşletmelerin e-defter saklama konusunda dikkat etmeleri gereken kuralları iyi bir şekilde anlamaları ve uygulamaları, gelecekte yaşanabilecek herhangi bir sorunun önüne geçecektir.
E-defter uygulamasına geçiş yöntemleri hakkında detaylı bilgi almak için yazımızı okuyabilirsiniz.
Türkiye’deki e-dönüşüm uygulamalarına ilişkin son güncellemeler ve zorunluluk kapsamları hakkında tüm detayları öğrenmek için uzman ekibimizle iletişime geçin.
GİB tarafından 31.01.2023 tarihinde yayınlanan duyuru ile “e-Döviz Alım-Satım Belgesi” ifadesi yerine “e-Döviz ve Kıymetli Maden Alım-Satım Belgesi” ifadesi kullanılmaya başlandı.
01.05.2023 tarihi itibarıyla düzenlenecek belgelerin “e-Döviz ve Kıymetli Maden Alım Belgesi” ve “e-Döviz ve Kıymetli Maden Satım Belgesi” olarak düzenlenmeleri gerekmektedir.
Gelir İdaresi Başkanlığı (GİB) tarafından yapılan duyuru ile “e-Döviz Alım-Satım Belgesi”, 1 Ocak 2022 tarihinden itibaren zorunlu hale geldi. Kâğıt ortamında düzenlenen “Döviz Alım” ve “Döviz Satım” belgeleri ile aynı hukuki özelliklere sahip olan bu elektronik belge, döviz alım ve satım faaliyetinde bulunan yetkili müesseseler dahil olmak üzere ilgili mevzuat gereğince bu belgeyi düzenleyebilen tüm mükellefler için geçerli oldu.
2022 ve devam eden yıllarda, “döviz alım ve satım” işi yapan yetkili mükellef kurumlar, döviz alımı veya satımı yapan vatandaşlara, elektronik ortamda düzenledikleri bu belgeleri, onların talebine göre e-posta yoluyla da iletebilir hale geldiler.
Talep edilmesi durumunda kâğıt çıktısı da verilebilen e-Döviz Alım-Satım Belgesinin, yetkili kurum tarafından kaşe ve ıslak imza ile imzalanıp, teslim edilmesi gerekiyor. Ayrıca, yetkili kurum nüshasının da elektronik sertifika ile imzalı bir şekilde, elektronik ortamda muhafaza edilmesi zorunlu. Bir diğer önemli konu da belgelerin elektronik ortamda sorgulanması ve doğrulanması için, üzerlerinde “karekod” veya “barkod” bulunması gerekiyor.
Gelir İdaresi Başkanlığı tarafından yayımlanan E-Döviz Alım Satım Belgesi Teknik Kılavuzuna göre belgede bulunması gereken bilgiler şu şekilde:
e-Döviz Alım Satım Belgesi’nin zorunlu hale gelmesinin ardından, bu uygulamaya zamanında geçmeyen mükellefler ile istisnai durumlar haricinde döviz alım satım belgesi olarak düzenlemeyen ve almayan (kâğıt döviz alım satım belgesi olarak düzenleyenler ve alanlar dahil) mükellefler hakkında kanunda öngörülen cezai hükümler uygulanıyor.
Sovos vergi uyumluluğu yazılımının e-dönüşüm ve e-belge zorunluluklarına uyum sürecinizde size nasıl yardımcı olabileceğine göz atabilirsiniz.